تاپسیس TOPSIS به عنوان یکی از متداول ترین و کارآمدترین روش های تصمیم گیری چند معیاره، در اداره و مدیریت مسائل متعدد و متنوع مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش با ترکیب اطلاعات کمی و کیفی، از تصمیم گیران در مواجهه با جریان های پیچیده کسب و کار کمک می‌کند تا از بین گزینه های مختلف انتخاب های بهتر و مطابق با اهداف خود را انجام دهند.
تاپسیس
تاپسیس به عنوان یک روش تصمیم‌گیری چند شاخصه، در دنیای تحقیقات عملیاتی و مدیریت به عنوان یکی از روش‌های ساده و کارآمد در فرآیند اولویت بندی گزینه‌ها مورد توجه قرار گرفته است. این روش در سال 1992 توسط چن و هوانگ معرفی شد و تاکنون تعداد زیادی از پژوهش‌ها و کاربردهای عملی در جهت بهبود تصمیم گیری های متعدد از آن استفاده کرده‌اند.
در ایران نیز، این روش در دهه‌های اخیر با توجه به نیازهای مختلف مرتبط با امکان سنجی، اولویت بندی، و ارزیابی عملکرد به مرور گسترش یافته و به مفهومی از تحقق اهداف و معیارهای مدیریتی در موارد مختلف مورد استفاده قرار گرفته است.
الگوریتم تاپسیس به عنوان یک تکنیک چند شاخصه جبرانی بسیار قوی عمل می‌کند و در فرآیند اولویت بندی گزینه‌ها با توجه به نزدیکی به جواب ایده‌آل و دوری از ناکارآمدترین جواب ها عمل می‌کند. از ویژگی‌های جالب این روش می توان به توانائی استفاده همزمان از معیارهای کمی و کیفی در مدل سازی تصمیم گیری اشاره کرد، با این حال، در صورت استفاده از معیارهای کیفی، نیاز به تبدیل آنها به مقادیر کمی حائز اهمیت است.
مزایای تاپسیس
از مزایای این روش نسبت به سایر اولویت بندی های مکانی:
- معیارهای کمی و کیفی را تواما در مبحث مکان یابی دخالت می دهد.
- خروجی آن می تواند ترتیب اولویت گزینه ها را مشخص و این اولویت را به صورت کمی بیان کند.
- تضاد و تطابق بین شاخص ها را در نظر می گیرد.
- روش کار ساده و سرعت آن مناسب است.
- نتایج این مدل کاملا منطبق با روش های تجربی است.
کاربردهای تاپسیس در حوزه های مختلف
کاربردهای تاپسیس (TOPSIS) در حوزه‌های مختلف بسیار گسترده و متنوع هستند. این روش تصمیم‌گیری چند معیاره به دلیل انعطاف پذیری و کارآمدی خود، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مدیریت، تاپسیس معمولاً برای اولویت بندی پروژه ها و انتخاب استراتژی ها به کار می رود در مهندسی و علوم فنی، از این روش در انتخاب مواد و فرآیندها به منظور بهبود عملکرد و کیفیت محصولات استفاده می‌شود.
در اقتصاد و مالیات، تاپسیس برای انتخاب سرمایه گذاری ها و مشاغل مختلف به عنوان یک ابزار ارزیابی اقتصادی و مالی استفاده می‌شود. به طور کلی تاپسیس یک روش گسترده و کارآمد است که در انواع مسائل تصمیم گیری چند معیاره به بهبود فرآیندهای تصمیم گیری کمک می‌کند و در حوزه‌های مختلف به کمک تصمیم گیران می‌آید.
ارزیابی عملکرد با روش تاپسیس
ارزیابی عملکرد با استفاده از روش تاپسیس (TOPSIS) به سازمانها و شرکت ها این امکان را می‌دهد که عملکرد خود را در مقایسه با گزینه‌های مختلفی که در اختیار دارند، بهبود دهند. این روش تصمیم‌گیری چند معیاره به تصمیم گیران امکان می دهد تا با در نظر گرفتن معیارهای مهم و اولویت بندی آنها، گزینه‌های بهتری را از میان انواع انتخاب ها انتخاب کنند.
ارزیابی عملکرد با تاپسیس می‌تواند در مواردی از جمله مدیریت پروژه‌ها، انتخاب تامین کنندگان، انتخاب مکان های جدید برای کسب و کار، و حتی تعیین سیاست های اقتصادی و مالی مفید باشد. این روش ارزیابی با توجه به معیارها و وزن دهی های مورد نظر، به سازمان ها کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری اتخاذ کرده و به عملکرد بهتری دست پیدا کنند.
تکنیک تاپسیس TOPSIS
تکنیک تاپسیس (Topsis) یکی از معروف ترین و کارآمدترین روش های تصمیم گیری چند معیاره است. که برای رتبه بندی و مقایسه گزینه‌های مختلف و انتخاب بهترین گزینه در مواجهه با تصمیمات پیچیده و متعدد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش، با اینکه به معیارها و شاخص‌ها اجازه می‌دهد دارای واحدهای سنجش متفاوت و حتی طبیعت مثبت و منفی باشند، می‌تواند به شکل ترکیبی از شاخص های مثبت و منفی استفاده نماید.
در تاپسیس، بهترین گزینه که نزدیکترین به راه حل یا گزینه ایده‌آل و دورترین از راه حل غیر ایده‌آل است، انتخاب می‌شود. این روش از مجموع مقادیر حداکثر هر یک از معیارها برای راه حل ایده‌آل و مجموع مقادیر حداقل هر یک از معیارها برای راه حل غیر ایده‌آل استفاده می کند تا بهترین گزینه را مشخص کند.
این تکنیک شامل 6 گام است:
- گام 1) تشکیل ماتریس تصمیم
- گام 2) نرمال نمودن ماتریس تصمیم گیری است.
- گام 3) تعیین راه حل ایده آل مثبت و راه حل ایده آل منفی
- گام 4) بدست آوردن میزان فاصله هر گزینه تا ایده آلهای مثبت و منفی
- گام 5) تعیین ضریب نزدیکی برای هر یک از گزینه ها
- گام 6) رتبه بندی گزینه ها بر اساس ضریب نزدیکی
فهرست مطالب
معرفی
مزایا
مراحل
تشکیل ماتریس داده ها و استاندارد سازی
تعیین وزن شاخص ها
ایده آل های مثبت و منفی برای شاخص ها
فاصله گزینه ها از ایده آلهای مثبت و منفی
رتبه بندی
مثال
مقاله بررسی و کاربرد تاپسیس TOPSIS در تصمیم گیری چند معیاره دارای 23 صفحه و به صورت پاورپوینت تدوین شده است.