زخم معده یا Stomach Ulcer ناشی از از بین رفتن پوشش محافظ معده به دلیل افزایش ترشح اسید معده است. این اسید باعث ایجاد زخم‌های باز در دیواره معده می‌شود که در حالتهای شدید با درد شدید، التهاب و خونریزی همراه است.
از نظر آناتومی، معده به چهار ناحیه ممتد قابل تشخیص تقسیم می‌شود. نواحی عبارتند از:
- کاردیا (Cardia): این ناحیه در محل اتصال معده به مری (مری معده) قرار دارد و موقعیت انتقال غذا از مری به معده را تعیین می‌کند.
- فوندوس (Fudus) یا طاق معده: طاق معده در بالای معده واقع شده و به عنوان محفظه تخزین غذا عمل می‌کند. در اینجا، غذا تا زمانی که آماده به هضم شدن باشد، نگه داشته می‌شود.
- تنه معده (Body): تنه معده در وسط معده واقع شده و بیشتر عمل هضم غذا از اینجا آغاز می‌شود. اسیدها و آنزیم‌های معده برای تخریب غذا در این ناحیه ترشح می‌شوند.
- پیلور (Pylorus) یا باب‌المعده: پیلور در محل اتصال معده به دوازدهه (بازوی بالای دستگاه گوارش) قرار دارد و مسئول کنترل جریان غذا از معده به دوازدهه است.
علاوه بر این، مخاط معده دارای چینهای طولی است که به عنوان “رگه‌های معده” شناخته می‌شوند. این رگه‌ها با کمک عضلات معده به تدریج صاف می‌شوند و به انبساط معده در فرآیند هضم و جذب مواد غذایی کمک می‌کنند. حجم معده در حدود ۱٫۵ تا ۱ لیتر است، اما در برخی از افراد ممکن است تا ۴ لیتر هم افزایش یابد. این ویژگی‌ها و نواحی معده نقش مهمی در فرآیند گوارش انسانی ایفا می‌کنند.
اسید معده
هنگامی که غذا جویده و بلعیده می‌شود، از مری عبور کرده و سپس وارد بخش بالایی و حجیم معده می‌شود. در داخل معده، مواد غذایی توسط شیره معده که شامل آنزیم‌های هضمی و اسید هیدروکلریک است، تجزیه و تفکیک می‌شوند. این فرآیند باعث تجزیه مواد غذایی به شکلی کامل می‌شود که امکان جذب مواد مغذی توسط بدن فراهم می‌شود. همچنین، این شیره معده نقش مهمی در بهبود بهداشت دستگاه گوارش دارد، زیرا روزانه داخل معده به وسیله حدود نیم گالن عصاره معده شستشو داده می‌شود. به این ترتیب، معده محیطی استریل و بدون میکروب را فراهم می‌کند و میکرو ارگانیسم‌هایی که وارد شده‌اند، از بین می‌روند.
زخم معده
این عبارت به معنی آسیب دیدن سلول‌های پوششی معده است، که اسید معده از آن طریق به بافت‌های عمقی نفوذ کرده و باعث زخم شدن معده می‌شود. یکی از نشانه‌هایی که ممکن است در اثر زخم معده ظاهر شود، وجود خون در مدفوع است. یکی از روش‌های درمان زخم معده، جراحی برای برداشتن قسمت آسیب‌دیده از معده است.