رویکرد منطق فازی در نمودارهای کنترل کیفیت یک روش پیشرفته در مدیریت کیفیت است که از منطق فازی بهره می‌برد. این رویکرد اجازه می‌دهد تا کیفیت محصولات و فرآیندهای تولیدی را با دقت بیشتری ارزیابی کنیم. با استفاده از تئوری منطق فازی، نمودارهای کنترل کیفیت قادر به تجزیه و تحلیل دقیق‌تری از داده‌ها و شناسایی عوامل تاثیرگذار بر کیفیت می‌شوند. این رویکرد به بهبود کارایی و دقت در فرآیند کنترل کیفیت کمک می‌کند و اطلاعات بیشتری را به مدیران و تصمیم‌گیران ارائه می‌دهد.
کنترل کیفیت فازی
کنترل کیفیت فازی به دلیل عدم کارآمدی و صحت محدودیت‌های کلاسیکی دسته‌بندی صفر و یک در بسیاری از مواقع، به ما اجازه می‌دهد کیفیت محصول و تولید را با توجه به متغیرهای زبانی به چند طبقه دسته‌بندی کنیم؛ به عبارت دیگر، به جای دو گروه «خوب» و «بد»، از چند مرحله‌ای مانند “عالی”، “خوب”، “متوسط”، “ضعیف” و “بد” استفاده کنیم. این رویکرد مزایایی دارد زیرا توانایی تفکیک میان محصولات با کیفیت‌های متفاوت را فراهم می‌کند.
در این راستا، نمودارهای کنترل فازی با توجه به قابلیت‌ها و داده‌های خود، این طبقه‌بندی را به خوبی پوشش می‌دهند. این نمودارها از تبدیل ارزش‌های زبانی به اعداد فازی بهره می‌برند و از این طریق توانایی تعیین میزان کیفیت محصول و کاهش محصولات ردشده (بد) در فرآیند کنترل کیفیت را دارند. این رویکرد می‌تواند به ارتقاء راندمان تولید و افزایش ارزش محصولات منجر شود.
در مقاله قهرمان-گلبای (2007)، یک مقایسه میان نمودارهای کنترل فازی و نمودارهای قطعی انجام شده است که به طور شماتیک به تفصیل توضیح داده شده است. این تحقیق نشان می‌دهد که نمودارهای کنترل فازی بهترین عملکرد را در مواجهه با پیچیدگی‌های مختلف در کنترل کیفیت ارائه می‌دهند.
کیفیت چیست؟
کیفیت محصول یا خدمت، همان چیزی است که مشتریان از آن انتظار دارند. اگر یک محصول یا خدمت در جنبه‌های خاصی کیفیت بسیار بالایی داشته باشد، اما به نیازهای مشتریان نخواهد پاسخ داد، تنها یک هزینه بیهوده خواهد بود و ارزش افزوده‌ای ایجاد نمی‌کند.
در دیدگاه مدرن به کیفیت، می‌توان گفت کیفیت به عنوان ضرری تعریف می‌شود که از لحظه ورود محصول به بازار به وجود می‌آید. این تعریف ممکن است در ابتدا مبهم به نظر برسد، اما معنی آن این است که محصولی تنها زمانی می‌تواند ارزش افزوده ایجاد کند که به نیازهای و انتظارات مشتریان پاسخ دهد.
در فرآیندهای تولید، کیفیت معمولاً به مقابله با پراکندگی میان محصولات می‌آید. برای دستیابی به یک فرآیند با کیفیت، ابتدا باید میانگین فرآیند را در کنترل قرار داده و سپس تلاش کرد که پراکندگی را کاهش دهیم. کاهش پراکندگی گام دوم بهبود یک فرآیند است. در گام اول، باید اطمینان حاصل کنیم که محصولات حول میانگین فرآیند تولید می‌شوند. برای کنترل یک فرآیند و دستیابی به کیفیت مطلوب، مدل‌ها و تئوری‌های متعددی وجود دارند و ابزارهای کنترلی توسعه داده‌شده‌اند که با استفاده از آنها می‌توان کیفیت فرآیند را بهبود بخشید.
کنترل کیفیت آماری
کنترل کیفیت آماری به عنوان یک روش مؤثر برای نظارت بر فرآیند و شناسایی علل اصلی تغییرات در نظر گرفته می‌شود. در این رویکرد، نمودارهای کنترل و معیارهای کارایی فرآیند به عنوان ابزارهای اساسی برای مدیریت کیفیت آماری شناخته می‌شوند. اما در موارد واقعی که داده‌ها به صورت مبهم و فازی وجود دارند و اطلاعات دقیق و قطعی در دسترس نیست، روش‌های فازی با بهره‌گیری از عبارات زبانی مناسب و اعداد فازی، می‌توانند تجزیه و تحلیل دقیق‌تری از وضعیت فرآیند تولید ارائه دهند. این رویکرد نسبت به مواردی که اطلاعات واضح و دقیقی در دسترس نیست، بهبود و تحلیل اطلاعات را ممکن می‌سازد و این امکان را فراهم می‌کند تا اقدامات اصلاحی مؤثرتری برای بهبود کیفیت انجام شود.
فهرست مطالب
کنترل کیفیت فازی
کیفیت چیست؟
کنترل کیفیت آماری
نمودار های کنترل مشخصه های کمی
پیشینه موضوع
طراحی نمودار کنترل
با استفاده از رویکرد مستقیم فازی
نمودار کنترل c در حالت فازی
توسعه مفهوم α-cut
توسعه مفهوم برش α
برای نمودار کنترل
نمودار کنترل فازی مبتنی بر مد فازی
رویکرد مستقیم فازی در نمودار کنترل
مثال عددی
نتایج
کنترل کیفیت فازی
کیفیت چیست؟
کنترل فرآیند آماری SPC
نمودار های مشخصه های کیفی و کمی
رویکرد منطق فازی در کنترل کیفیت
طراحی نمودار کنترل با استفاده از رویکرد مستقیم فازی