ایل بختیاری، یکی از کهن ترین قبایل مستقر در ارتفاعات ایران است و در مناطق جنوب غربی، غربی و جزئیاً جنوب ایران زندگی میکند. افراد این قبیله به نام بختیاری یا لرهای بختیاری شناخته می شوند و جزئی از جمعیت لر محسوب میشوند. زبان مورد استفاده این افراد، گویش بختیاری است که به عنوان یکی از گویشهای شاخهای از زبان لری شناخته میشود. طبق سرشماری انجام شده در سال ۱۳۸۷، تنها ۱۴۰۳۴۲ نفر از اعضای این قبیله هنوز هم به شکل عشایری زندگی میکنند.
محل سکونت
بختیاریها در مناطق مختلف ایران زندگی میکنند، از جمله استانهای چهارمحال و بختیاری، اصفهان، خوزستان و شرق لرستان. منطقه چهارمحال و بختیاری شامل شهرهای لار، کیار، میزدج، گندمان و مناطق بختیاری دیگر است و به این دلیل به نام “چهارمحال و بختیاری” شناخته میشود. این سرزمینهای بختیاری از شهر سمیرم در استان اصفهان تا شهر دورود در استان لرستان در یک طرف و از شهرستان رامهرمز در استان خوزستان تا شهر داران در استان اصفهان در طرف دیگر، تا حدوداً تشکیل شدهاند. این نواحی به دو بخش ییلاقی و قشلاقی تقسیم میشوند.
طوایف ایل بختیاری
ایل بختیاری یک سازمان طایفهای ساختارمند دارد که به دو شاخه اصلی، یعنی هفت لنگ و چهار لنگ، تقسیم میشود. هر شاخه خودش را از چند باب تشکیل داده است و هر باب نیز از تعدادی طایفه تشکیل شده است. هر طایفه نیز از تعدادی تیره و هر تیره از چند تش تشکیل یافته است. هر تش هم از تعدادی اولاد و هر اولاد از تعدادی خانوار تشکیل شده است. باید توجه داشت که در این تقسیمات، خانوار به عنوان کوچکترین واحد محسوب میشود.
هفتلنگ
شاخه 7 لنگ شامل چهار باب می باشد که عبارتند از : بابادی ، دورکی، دینارانی باب، بهداروند باب
چهارلنگ
چهارلنگ شامل پنج باب است: محمود صالح ، زلکی ، ممیوند ، کیان ارثی ، موگویی
وجه تسمیه بختیاری
واژه “بختیاری” به تنهایی به معنای “خوشبخت” تعبیر میشود و بعضی از رؤسای طوایف به این نام شهرت داشته اند، که بعدها تمام اعضای ایل به این نام شناخته شدهاند. برای اولین بار، حمدلله مستوفی در فرآیند طبقهبندی تبارهای لر بزرگ، به بختیاریها اشاره کرده است. این تبار پس از تقویت قدرت و نفوذ، آوازه بیشتری یافتهاند.
تقسیمبندی مردم لر به لر بزرگ و لر کوچک به دوران حکومت هزاراسپیان در منطقه لرستان برمیگردد. نام “لر کوچک” همچنان به مردمان استانهای لرستان و ایلام امروزی داده میشود. قبل از ورود مردمان هند و اروپایی به این سرزمین، بخشی از سرزمین بختیاریها جزئی از کشور عیلام بوده است.
فهرست مطالب
ایل بختیاری
محل سکونت
طوایف ایل بختیاری
وجه تسمیه بختیاری
کوچ ایل بختیاری
گویش های بختیاری
تن پوش
هنر تیر اندازی
موسیقی
شیرهای سنگی
سرشناس ها