آشنایی با سیستمهای اجتماعی و تاریخچه نظریه سیستم‌ها
مقدمه
در این پاورپوینت به بررسی مفهوم سیستم های اجتماعی و تاریخچه نظریه سیستم‌ها می پردازیم. سیستمهای اجتماعی، مفاهیمی چالش‌برانگیز هستند که در علوم اجتماعی و مدیریت مطرح می‌شوند. در این مقاله، تعاریف سیستم و اجزاء آن را بررسی کرده و به تاریخچه تحول نظریه سیستم‌ها پرداخته و چالش‌های کنونی در مفهوم سیستمهای اجتماعی را مورد بحث قرار می‌دهیم.
تعریف سیستم
سیستم به عنوان یک مجموعه از اجزاء دیده می‌شود که در یک رابطه منظم با یکدیگر فعالیت می‌کنند. در واقع، سیستم یک مجموعه از اجزاء مرتبط است که در راستای دستیابی به یک هدف خاص، نوع و نحوه ارتباط بین آنها بوجود آمده باشد. این اجزاء ممکن است اجزاء یک ماشین پیچیده، یک سازمان یا یک موسسه اجتماعی باشند. هر سیستم، بخشی از جهان واقعی است که ما انتخاب و آن را در ذهن خود به منظور در نظر گرفتن و بحث و بررسی تغییرات مختلفی که تحت شرایط متفاوت ممکن است در آن رخ دهد، از بقیه جهان جدا می‌کنیم.
تعاریف سیستم از دیدگاه مشهوران
تعریف جی. دبلیو. گیبز
تعریف جی. دبلیو. گیبز از سیستم می‌گوید: “سیستم مجموعه‌ای از دو یا چند عنصر (element) است که سه شرط زیر را داشته باشد: هر عنصر سیستم بر رفتار و یا ویژگی‌های کل (whole) سیستم موثر است.”
تعریف راسل ایکاف از سیستم
به عنوان مثال، رفتار اجزایی از بدن انسان مثل قلب و مغز می‌توانند عملکرد و ویژگی‌های بدن انسان را به عنوان یک کل تحت تأثیر قرار دهند. بین عناصر سیستم از نظر رفتاری و نوع تأثیر بر کل سیستم، وابستگی متقابل وجود دارد. به عبارت دیگر، نحوه رفتار هر عنصر و نیز نحوه تأثیر هر عنصر بر کل سیستم، بستگی به چگونگی رفتار حداقل یک عنصر دیگر از سیستم دارد.
نتایج تعاریف سیستم
- هر سیستم، یک کل است که نمی‌توان آن را به اجزاء مستقل تقسیم کرد.
- هر جزء سیستم، ویژگی‌هایی دارد که اگر از سیستم جدا شود، آن ویژگی‌ها را از دست می‌دهد.
- هر سیستم، ویژگی‌هایی دارد که در هیچ یک از اجزاء، به تنهایی وجود ندارد.
- وقتی سیستم به اجزاء مستقلی تقسیم شود، برخی از ویژگی‌های ضروری خود را از دست می‌دهد.
بازخورد در سیستم‌ها
بازخورد فرآیندی است که طی آن یک سیگنال، از زنجیره‌ای از روابط علی عبور کرده تا اینکه مجدداً بر خودش تأثیر بگذارد. دو نوع بازخورد وجود دارد: بازخورد مثبت و بازخورد منفی.
بازخورد مثبت
در بازخورد مثبت، افزایش (یا کاهش) یک متغیر، نهایتاً موجب افزایش (یا کاهش) بیشتر آن متغیر می‌شود.
بازخورد منفی
در بازخورد منفی، افزایش (یا کاهش) در یک متغیر، نهایتاً موجب کاهش (یا افزایش) آن متغیر می‌گردد.
محیط سیستم (System Environment)
محیط سیستم شامل عوامل و شرایطی است که خارج از سیستم و در تعامل با آن واقع می‌شوند. سیستم‌ها به طور مداوم در تعامل با محیط خود قرار می‌گیرند و این تعامل‌ها تأثیر زیادی بر عملکرد سیستم دارند.
انواع سیستم‌ها
سیستم‌ها می‌توانند بر اساس هدفمندی خود و اجزاء آنها دسته‌بندی شوند. در ادامه به برخی انواع معروف سیستم‌ها اشاره می‌شود:
سیستمهای جبری
سیستمهای جبری معمولاً در ریاضیات و علوم محاسباتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سیستم‌ها معمولاً از اجزاء مشخص و قوانین دقیقی برای تعامل آنها تشکیل شده‌اند.
سیستمهای جاندار
سیستمهای جاندار به موجودات زنده و ارگانیسم‌ها ارتباط دارند. این سیستم‌ها شامل موجودات زنده مثل گیاهان و حیوانات و همچنین سیستمهای بیولوژیکی بزرگتر مانند اکوسیستم‌ها هستند.
سیستمهای اجتماعی
سیستمهای اجتماعی شامل انسان‌ها و سازمانها می‌شوند. این سیستم‌ها اهدافی را دنبال می‌کنند و از اجزاء متنوعی تشکیل شده‌اند. سازمانها، دانشگاه‌ها و انجمن‌ها نمونه‌هایی از سیستمهای اجتماعی هستند که اهداف خاصی دارند.
سیستمهای زیست محیطی
سیستمهای زیست محیطی شامل اکوسیستم‌ها و تعاملات میان موجودات و محیط زیست محیطی هستند. این سیستم‌ها به مطالعه و حفظ محیط زیست می‌پردازند.
تاریخچه نظریه سیستم‌ها
تاریخچه نظریه سیستم‌ها از دو دیدگاه مهم قابل بررسی است:
دیدگاه اول: توسعه نظریه سیستم‌ها در دانشگاه‌های آمریکا
در دانشگاه‌های آمریکا، به ویژه دانشگاه MIT، در دوره‌های زمانی از سال ۱۹۴۰ تا ۱۹۷۰، گام‌های مهمی در توسعه نظریه سیستم‌ها برداشته شد. این تاریخچه شامل تحولاتی در مفهوم سیستم‌ها و اهمیت آنها در مهندسی و مدیریت می‌شود.
دیدگاه دوم: تحول نگرش به جهان و متدولوژی علم
این دیدگاه به تحولات در شیوه‌های نگرش به جهان و متدولوژی علم در سطح جهان می‌پردازد. تأکید بر ویژگی‌های مشترک سیستم‌ها در مختلف زمینه‌ها و نیاز به یک دیدگاه جامع به مسائل جهانی نقش مهمی در توسعه نظریه سیستم‌ها داشته است.
فهرست مطالب
پیش درآمد
بخش اول مقدمه ای بر نظريه سيستم ها
تاريخچه نظريه سيستم ها
تحولات دانشگاه MIT :
دهه 1940
دهه 1950
دهه 1960
تحولات متدولوژي علم
تعاريف سيستم :
تعریف راسل ایکاف از سیستم
نتايجي که از تعريف فوق در مورد سيستم مي توان گرفت :
بازخورد feedback
محيط سيستم ( System Environment )
طبقه بندي بر اساس هدفمندی سيستم و اجزاء :
طبقه بندی سیستم ها
3 گام تفکر ترکيبي :
برخي از موانع تفکر سيستمي عبارتند از :
اصل تضاد
بخش دوم مقدمه ای بر سیستمهای اجتماعی
بنیا نگذاران تفکر سیستمهای اجتماعی
مفهوم نهاد
رابطه مفاهیم نهاد و سازمانها
مشترکات نهاد وسازمان
مزیت نهاد به سازمان
سازمان نهادینه شده از دیدگاه سلزنیک
رفتار اجتماعی
تعریف سیستمی نهادی کردن
بنیانگذاران نظریه سیستمهای اجتماعی
Max Weber
PARSONS
SOCIAL ACTION THEORY
نتیجه گیری نظریات پارسونز
دیدگاه های سلزنیک
جمع بندی
David Silverman
منابع تحقیق