گراندد تئوری به عنوان یک روش پژوهشی که از داده‌ها برای تولید تئوری‌های جدید استفاده می‌کند، در حوزه علوم اجتماعی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. در این مقاله به بررسی این تکنیک پژوهشی پرداخته و ویژگی‌ها، مراحل اجرا، و کاربردهای آن را بررسی خواهیم کرد.
گراندد تئوری چیست؟
تعریف
گراندد تئوری روشی استقرایی و اکتشافی است که پژوهشگر در آن تا تدوین تئوری‌های جدید می‌پردازد، به جای آزمودن تئوری‌های موجود. این تئوری بر اساس داده‌های واقعی و کیفی شکل می‌گیرد.
ویژگی‌ها
- استقرایی و اکتشافی: گراندد تئوری به صورت استقرایی اقدام به ساخت تئوری می‌کند و از روی داده‌های جمع‌آوری شده اکتشافاتی دارد.
- مبتنی بر داده‌های کیفی: این روش از داده‌های کیفی برای تدوین تئوری‌های جدید استفاده می‌کند.
- ساختارمند و منظم: گراندد تئوری به صورت منظم و ساختارمند از داده‌ها برای تولید تئوری استفاده می‌کند.
مبانی فلسفی پژوهشهای کمّی و تفاوت‌ها
پژوهش کمّی
- مبتنی بر تجربه‌گرایی و جزء نگری است.
- اغلب قیاسی است.
- به “چقدر” و “چه وقت” پرداخت می‌کند.
پژوهش کیفی
- مبتنی بر طبیعت‌گرایی و کل نگری است.
- اغلب استقرایی است.
- به “چرا” و “چگونه” پرداخت می‌کند.
تفاوت‌ها
- پژوهش کمّی به تعمیم‌یافته‌ها می‌پردازد در حالی که پژوهش کیفی عمق بیشتری به موضوع می‌آورد.
- پژوهش کمّی به “چقدر” و “چه وقت” پرداخت می‌کند در حالی که پژوهش کیفی به “چرا” و “چگونه” می‌پردازد.
گراندد تئوری از نگاه پدیدآورندگان
گراندد تئوری به عنوان یک فرآیند ساخت نظریه از طریق گردآوری و تحلیل داده‌ها تعریف می‌شود. این روش پژوهشی به طول تحقیق رشد می‌کند و از راهگذر تعامل مستمر بین گردآوری و تحلیل داده‌ها حاصل می‌شود.
مراحل اجرای پژوهش در گراندد تئوری
- تدوین پرسش‌های پژوهش
- گردآوری داده‌ها
- کدگذاری داده‌ها
- کد گذاری باز
- کد گذاری محوری
- کد گذاری انتخابی
- یادداشت برداری
- نگارش و تدوین تئوری
کدگذاری در گراندد تئوری
تعریف
کد گذاری به اختصاص نزدیکترین مفهوم به کوچکترین جزء با معنی از هر بخش از داده‌ها گفته می‌شود.
هنر گراندد تئوریست
هنر گراندد تئوریست در این است که خود مفاهیم را تازه کشف و آنها را تعریف کند، نه اینکه فقط بین داده‌های خود و مفاهیم از پیش موجود پیوند برقرار کند.
نتیجه گیری
گراندد تئوری به عنوان یک ابزار تحقیقی بسیار مؤثر در زمینه‌های محدود دانش مورد استفاده قرار می‌گیرد و به پژوهشگران امکان می‌دهد تا تئوری‌های نوین خود را بر اساس داده‌های واقعی تدوین و ارزیابی کنند.
فهرست مطالب
برخی از روشهای کیفی:
مبانی فلسفی پژوهشهای کمّی و تفاوتهای آن با پژوهشهای کیفی
روشهای کمّی و کیفی: متعارض یا مکمل؟
تعریف و ویژگیهای گراندد تئوری
گراندد تئوری از نگاه پدید آورندگان آن
مراحل اجرای پژوهش در گراندد تئوری
کد گذاری چیست؟
کد گذاری باز
کدگذاری محوری
کدگذاری انتخابی
یادداشت برداری
نگارش و تدوین تئوری
منابع