فیزیولوژی اعصاب یک علم جذاب و پیچیده است که به ما درک بهتری از عملکرد سیستم عصبی انسان و سایر موجودات ارائه می‌دهد. اعصاب، سیستمی حیاتی در بدن ما هستند که وظیفه ارتباط و انتقال اطلاعات بین اقسام مختلف بدن را دارند. در این پاورپوینت به بررسی عناصر سلولی در سیستم عصبی مرکزی (CNS) و محیطی، اجزای مختلف مغز، سطوح عملکردی دستگاه عصبی، سیستم حسی و مسیرهای حسی می‌پردازیم.
عناصر سلولی در CNS:
- میکروگلیا (ماکروفاژ بافتی): میکروگلیا یک نوع سلول ایمنی در سیستم عصبی است که وظیفه حفاظت از نورون‌ها و جلوگیری از تعریض به عوامل خارجی را دارد.
- نورون (سلول عصبی): نورون‌ها واحد اصلی سیستم عصبی هستند و اطلاعات را از یک نقطه به دیگری در سیستم عصبی منتقل می‌کنند. سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع است.
سیستم عصبی مرکزی:
سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع است و وظیفه کنترل و هدایت فعالیت‌های بدنی و حسی را دارد.
اجزای سیستم اعصاب محیطی:
- نورون‌های حسی (آوران یا مرکز بر): این نورون‌ها مسئول جمع‌آوری اطلاعات از محیط از طریق گیرنده‌های حسی هستند.
- نورون‌های حرکتی (وابران یا محیط بر): نورون‌های حرکتی وظیفه انتقال دستورات حرکتی از مغز و نخاع به اندام‌های محیطی را دارند.
سطوح عملکردی دستگاه عصبی:
- نخاع: جمع‌بندی حرکات رفلکسی.
- ساقه مغز (بصل النخاع، پل مغزی، مزانسفال، مخچه، تالاموس، هیپوتالاموس، عقده‌های قاعدی): کنترل بسیاری از فعالیت‌های ناخودآگاه بدن.
- قشر: پردازش اطلاعات، مقایسه اطلاعات و ذخیره اطلاعات.
سیستم حسی:
سیستم حسی اطلاعات حسی را جمع‌آوری و انتقال می‌دهد تا بدن بتواند با محیط اطراف تعامل کند.
گیرنده‌های حسی:
- گیرنده‌های مکانیکی (لمس، فشار، ارتعاش، صوت).
- گیرنده‌های حرارتی.
- گیرنده‌های درد (نوسیسپتورها).
- گیرنده‌های الکترومغناطیسی (نوری).
- گیرنده‌های شیمیایی.
مسیرهای حسی:
برای انتقال سیگنال‌های پیکری به داخل سیستم عصبی مرکزی، دو مسیر وجود دارد:
- سیستم ستون خلفی-نوار میانی (لمینیسکوس): این مسیر شامل نورون‌های حسی میلین‌دار و قطور است که اطلاعات را با سرعت و دقت بالا منتقل می‌کنند. این مسیر برای انتقال تماس دقیق، فشار دقیق، ارتعاش، تشخیص حرکت اجسام روی پوست و حس وضعی استفاده می‌شود.
- سیستم قدامی طرفی: این مسیر اطلاعات حسی از درد، گرما و سرما، قلقلک، خارش، لمس و فشار غیر دقیق و حس‌های جنسی را منتقل می‌کند.
هر دو مسیر در تالاموس به یکدیگر می‌پیوندند و سپس به قشر حسی پیکری می‌رسند.
با این توضیحات ابتدایی، در ادامه مقاله به جزئیات بیشتری در مورد عملکرد سیستم حسی و دستگاه عصبی مرکزی خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
عناصر سلولی درCNS
سيستم عصبي مركزي
اجزای سیستم اعصاب محیطی
قسمتهای مختلف مغز
سطوح عملکردی دستگاه عصبی
سطوح سیستم عصبی مرکزی
سیستم حسی
مسیرهای حسی
انتقال حسهاي سوماتيك:
قشر حسی پیکری
اعمال قشر حسی پیکری اولیه
حس درد
سيستم سرکوب درد در مغز و نخاع (آنالژزی)
کنترل درد
فیزیولوژی سیستم حرکتی
پاسخ های حرکتی
اسپاسم عضلات در اثر رفلکسهای نخاعی