عسل یک ماده طبیعی شیرین و گران‌بهاست که توسط زنبورهای عسل تولید می‌شود. این ماده غنی از قندها، ویتامین‌ها و مواد معدنی است. عسل به عنوان منبع انرژی طبیعی مشهور است و دارای خواص ضد میکروبی و ضد التهابی میباشد. همچنین، عسل به عنوان آنتی‌اکسیدان نقش می‌آفریند و به سلامتی پوست و سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. از آن در درمان عفونت‌ها و کاهش سرفه و سرماخوردگی نیز استفاده می‌شود. عسل همچنین برای تسکین درد در موارد زخم‌ها و سوختگی‌ها اثربخش است.
عسل
عسل، که به فارسی اغلب با نام “انگبین” شناخته می‌شود، یک مایع شیرین و گران‌بهاست که توسط زنبورهای عسل از شهد گل‌ها تولید می‌شود. این عسل به عنوان یک منبع بسیار مهم از مواد قندی شناخته می‌شود و شامل پانزده نوع مختلف قند است، از جمله مهمترین‌ها فروکتوز، گلوکز و ساکاروز هستند. هر کیلوگرم عسل حاوی ۳۲۵۰ کالری حرارت و انرژی میباشد. از ویژگی‌های منحصر به فرد عسل، وجود مواد تخمیری در آن است که در تبادلات غذایی و هضم غذا نقش مهمی دارند؛ این مواد شامل آمیلاز، اینورتاز، کاتالاز و پراکسیداز هستند. همچنین، عسل غنی از ویتامین‌های مختلفی است، از جمله ویتامین‌های گروه B۲، B۵، B۴، نیاسین، پریدوکسین و ویتامین‌های C، K، E، A.
مقدار این ویتامین‌ها در عسل نسبتاً کم است، اما برای سلامتی بسیار مفید هستند. همچنین، عسل دارای انواع مختلفی از پروتئین، اسیدهای آمینه، اسیدهای آلی مانند اسید فرمیک، مشتقات کلروفیل، و کمی آنزیم و رایحه‌های معطر میباشد. در عسل، مقدار زیادی از املاح معدنی نیز وجود دارد، از جمله کلسیم، پتاسیم، سدیم، منگنز، آهن، کلر، فسفر، گوگرد و ید. بسیاری از تحقیقات نشان می‌دهد که عسل حاوی عوامل قوی ضدمیکروب است و همچنین ممکن است حاوی هورمون‌های نباتی و هورمون‌هایی از مشتقات استروژن باشد، که به سلامتی انسان‌ها مفید هستند.
شهد
شهد یک مایع حاوی قند است که توسط گل‌ها و درختان تولید می‌شود و برای دو مقصد مهم به کار می‌رود: اولاً جذب حشرات گرده‌افشان و دوماً تغذیه جاندارانی که با گیاه‌ها رابطه همیاری دارند. این ماده توسط غده‌هایی به نام نکتاریز تولید می‌شود. از نظر اقتصادی، شهد ارزشمندی دارد زیرا در تولید عسل توسط زنبورها به کار می‌رود و همچنین در کشاورزی و باغبانی کاربردهای متعددی دارد. به علاوه، شهد برای تغذیه بسیاری از پرندگان شکارچی حشرات مضر مانند مرغ مگس‌خوار و پروانه‌ها بسیار مفید است و به آنها انرژی لازم برای زندگی فعال و شکار حشرات می‌دهد.
زهر زنبور عسل
در جمع حشرات، تنها گروه کوچکی از آنها قادر به دفاع از خود توسط نیش و تزریق زهر هستند. حشراتی که قادر به نیش زدن هستند، از جمله مورچه‌ها، زنبورهای عامه و زنبور عسل، به راسته بالغشائیان تعلق دارند. به نظر می‌رسد که توانایی نیش زدن از دستگاه تخم‌گذاری اجداد گونه‌های بالغشائیان نشأت گرفته و فقط مواد ماده‌های آنها قادر به نیش زدن هستند. نیش این حشرات معمولاً در انتهای شکم یا نزدیک آن قرار دارد. بنابراین، درد ناشی از نیش زدن زنبور عسل در واقع دفاع از خودشان در برابر تهدیدهاست که نه از تولید گازهای خاصی ناشی می‌شود، بلکه به دلیل نیش زدن اتفاق می‌افتد.
علاوه بر این، بسیاری از حشرات دیگر نیز دارای زهر سمی هستند که آن را ترشح کرده و معمولاً بدن خود را با آن پوشانده و زخم‌ها را ایجاد کرده و آن را از طریق قسمت‌های دهان یا نیش‌زدن اعمال می‌کنند. در بعضی موارد، زهر به منظور دفاع فردی یا در مورد حشرات اجتماعی، برای دفاع از جمعیت مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما زهر همچنان در کشتن طعمه‌ها (مانند برخی زنبورها یا عنکبوت‌ها) یا به عنوان وسیله‌ای برای از حرکت انداختن و حفاظت از طعمه‌ها (برای نمونه خوشان یا بچه‌های در حال رشد) استفاده می‌شود.
زهر زنبور عسل توسط غده‌های دستگاه نیش زنبورهای کارگر تولید می‌شود. تولید این زهر در دو هفته اول از عمر کارگرهای بالغ تکامل یافته بیشترین حد خود را می‌رساند و هنگامی که زنبور کارگر به دفاع از کندو و ملکه مشغول می‌شود، به حداکثر می‌رسد. با گذشت زمان و پیرتر شدن زنبور، مقدار زهر کمتر می‌شود. همچنین، تولید زهر توسط زنبور ملکه در موارد اضطراری به حداکثر می‌رسد و دلیل آن این است که برای مقابله فوری با ملکه‌های دیگر استفاده می‌شود. وقتی یک زنبور نیش می‌زند، معمولاً همه 0.15 تا 0.3 میلی‌گرم زهر ذخیره شده در کیسه زهر را تزریق نمی‌کند. وقتی یک حیوان با پوست مقاومی مانند انسان نیش می‌خورد، نیش و تمام دستگاه آن، از جمله کیسه زهر، عضلات و مرکز عصبی خود را از دست می‌دهد. به همین دلیل، عصب‌ها و عضلات زهر تزریقی برای چند ثانیه یا تا خالی شدن کیسه زهر نگه داشته می‌شوند و پس از آن حشره از بین می‌روند.
موم زنبور عسل
زنبورهای جوان پس از تغذیه نوزادهای جوان لاروها و شفیره‌ها با ژله سلطنتی، به ساخت کندو مشارکت می‌کنند. عسل مورد مصرف قرار می‌گیرد و پس از گذشت 24 ساعت، همراه با دیگر زنبورهای مختلف، در وضعیت معلق قرار می‌گیرد. زنبورهای جوان در زیر شکم خود دارای 8 غده موم‌ساز هستند که تکه‌های صفحه‌ای کوچکی از موم ترشح می‌کنند. این تکه‌های موم به وسیله زنبور عسل تراشیده و جویده شده، با اضافه کردن بزاق و انواع آنزیم‌ها، به شکل نرم و خمیری درآمده و به شکل بشقابکه‌ها تبدیل می‌شوند.
این بشقابکه‌ها پس از جویده شدن به هم چسبیده و چند بار دیگر جویده می‌شوند، و در نهایت بخشی از این عملکرد هنری، اتاق‌های شش‌گوشی را به وجود می‌آورند. این ساختمان‌های 20 گرمی، که قادر به نگهداری 1000 گرم عسل هستند، به عنوان بتنی برای دهانه خانه‌شان استفاده می‌شوند و هنگام مخلوط شدن با مقداری بره موم، نوزادها، لاروها و شفیره‌ها را از بیماری‌های عفونی و از بین رفتن محافظت می‌کنند.
فهرست مطالب
عسل
شهد
زهر زنبور عسل
موم زنبور عسل
بره موم چیست؟
عسل برگ یا عسلک