در این پاورپوینت به بررسی انواع شوک و اقدامات پرستاری آن خواهیم پرداخت. شوک یک وضعیت جدی است که در اثر کاهش علائم حیاتی بدن ایجاد می‌شود. علائم و اقدامات پرستاری در مواجهه با انواع مختلف شوک بسیار مهم هستند. این پاورپوینت به شما اطلاعاتی جامع و کاربردی در این زمینه ارائه می‌دهد.
شوک تعریف و دلایل
شوک به کاهش علائم حیاتی بدن به دلایل مختلف بلافاصله یا با تأخیر ایجاد می‌شود. این کاهش علائم حیاتی ناشی از ناتوانی دستگاه گردش خون در رساندن خون کافی به اعضای بدن است. شوک می‌تواند از یک ضعف تا یک وضعیت کشنده بر اثر آسیب شدید متغیر باشد.
شوک به سه دلیل می‌تواند بروز یا پیشرفت کند:
- کاهش قدرت قلب: اگر دستگاه قلب به درستی کار نکند و نتواند خون را به اندازه کافی پمپ کند.
- تغییر ناگهانی قطر رگ‌های خونی: وقوع تغییرات ناگهانی در قطر رگ‌های خونی که منجر به کاهش جریان خون می‌شود.
- ناکافی بودن حجم مایع داخل عروقی: اگر حجم مایع در داخل عروق برای تامین نیازهای بدن کافی نباشد.
انواع شوک
شوکها بر اساس علت آنها به انواع مختلف تقسیم می‌شوند:
- شوکهای قلبی: این نوع شوک ناشی از مسائل قلبی مانند سکته قلبی است.
- شوکهای ناشی از کاهش خون: این نوع شوک ممکن است به علت خونریزی شدید یا سوختگی شدید رخ دهد.
- شوکهای عصبی: مثل شوک نخاعی که به علت آسیب‌های نخاعی یا ضربه به ستون فقرات ایجاد می‌شود.
- شوکهای روانی: مانند شوک از شنیدن خبرهای بد.
- شوکهای حساسیتی: این نوع شوک به علت تزریق داروهایی که فرد به آن حساسیت دارد ایجاد می‌شود.
- شوکهای عفونی و غیره: این شوکها ممکن است به علت عفونت‌ها ایجاد شوند.
علائم شوک
علائم شوک به تدریج پیشرفت می‌کنند و می‌توانند به سه مرحله تقسیم شوند:
مرحله اول:
- افزایش تعداد نبض و تنفس.
- اضطراب و ترس.
مرحله دوم:
- رنگ پریدگی پوست.
- نبض سریع و ضعیف.
- تنفس مشکل.
- ضعف و تشنگی.
- گاهی تهوع.
مرحله سوم:
- کاهش سطح هوشیاری.
- کاهش فشار خون.
- نبض و تنفس ضعیف.
- مردمک‌های گشاد.
- تهوع و استفراغ.
- اضطراب و بی‌قراری.
- کاهش سطح هوشیاری یا بیهوشی.
- تشنگی.
- گیجی و منگی.
انواع شوکها: شرح و علائم
1. شوک هایپوولومیک (کاهش حجم خون)
این نوع شوک از شایع‌ترین علل شوک است و ممکن است به عللی مانند اسهال، استفراغ، تعریق شدید، کم‌آبی، خونریزی داخلی و خارجی، سوختگی و وقایع حاد داخل شکم ایجاد شود.
2. شوک ناشی از اختلال کارکرد قلب (کاردیوژنیک)
این نوع شوک شایع‌ترین علت آن بیماری‌هایی مانند سکته قلبی و صدمات قلبی است. تقریباً ۹۰ تا ۱۰۰ درصد افراد مبتلا به شوک قلبی می‌میرند.
3. شوک ناشی از تغییرات قطر عروق (وازوژنیک)
در این نوع شوک، جریان خون بافت‌های بدن طبیعی است، اما به دلیل ترشح واسطه‌های شیمیایی که منجر به اختلال در نفوذپذیری و انقباض عروق می‌شوند، حجم خون در گردش کم به نظر می‌رسد.
4. انواع شوک ناشی از تغییرات قطر عروق (وازوژنیک)
الف) شوک عصبی (نوروژنیک)
این نوع شوک به دلیل آسیب‌های نخاعی، ضربه به ستون فقرات یا سر و ایجاد درد و درک آن توسط سیستم عصبی ایجاد می‌شود.
ب) شوک روانی (سایکوژنیک)
این نوع شوک به علت اختلال موقت و گذرای خون‌رسانی به مغز ایجاد می‌شود. مثل شنیدن خبر ناگهانی، خستگی مفرط، ایستادن طولانی و …
ج) شوک عفونی (سپتیک)
این نوع شوک شایع‌ترین و مهم‌ترین نوع شوک وازوژنیک است. ارگانیسم‌های بیماری‌زا با آزاد کردن سم در تمام بافت‌های بدن از طریق افزایش نفوذپذیری عروق و اتساع آنها و اختلال در کارکرد قلب، موجب بروز این شوک می‌شوند. مرگ و میر در شوک عفونی پیشرفته زیاد است (حدود ۵۰ درصد) که اکثراً به دلیل کاهش شدید فشارخون و نارسایی چند عضو اتفاق می‌افتد.
علائم شوک
در مراحل مختلف شوک و انواعی از شوک نظیر شوک عفونی یا حساسیتی، نشانه‌ها و علائم متفاوتند. اما به طور کلی، علائم شوک عبارتند از:
- رنگ‌پریدگی پوست.
- پوست سرد و مرطوب.
- نبض تند و ضعیف.
- تنفس تند و سطحی.
- کاهش فشارخون (علامت دیررس).
- کاهش درجه حرارت بدن.
- مردمک‌های گشاد.
- تهوع و استفراغ.
- اضطراب- بی‌قراری.
- کاهش سطح هوشیاری یا بیهوشی.
- تشنگی.
- گیجی و منگی.
کمک‌های اولیه
در صورت مواجهه با فردی که در شوک است، اقدامات زیر را انجام دهید:
- کنترل و باز نگه داشتن راه‌های هوایی مصدوم و جلوگیری از آسپیره کردن مواد استفراغی.
- دادن اکسیژن.
- کنترل خونریزی.
- آتل‌بندی محل شکستگی.
- مصدوم را به پشت دراز کرده و پاهایش را حدود ۳۰- ۲۰ سانتی‌متر بلند کنید. توجه داشته باشید که اگر با این کار تنفس مصدوم مشکل شد، فوراً پاها را پائین بیاورید.
- جلوگیری از دفع حرارت بدن مصدوم به وسیله پیچیدن وی درون پتو یا لحاف.
- در صورتی که مصدوم بیهوش نبوده و استفراغ ندارد، به او مایعات بدهید.
- کنترل علائم حیاتی را هر ۵ دقیقه یک بار به عمل آورید.
فهرست مطالب پاورپوینت انواع شوک و اقدامات پرستاری آن
تعریف شوک
تقسیم بندی انواع شوک
انواع شوکها
انواع شوک ناشی از تغییرات قطر عروق(وازوژنیک)
شوک حساسیتی(آنافیلاکتیک)
علائم شوک
کمک‌های اولیه
واکنش حساسیتی شدید (شوک آنافیلاکتیک)
علائم و نشانه‌های شوک آنافیلاکتیک
علل شوک حساسیتی
درمان شوک حساسیتی
شوک توزیعی ( منتشر )
علایم شوک توزیعی
شوک انسدادی
شوک انفکاکی
طبقه بندی شوک و اتیولوژی آن
Nursing process
مرحله دوم Nursing assessment