در دنیای پویا و پیشرفته امروز، کسب و کار الکترونیک به عنوان یکی از ابزارهای برگزیده شرکت‌ها برای ارتقاء فرآیندها و ارتباطات در زنجیره تأمین به چشم می‌خورد. این مفهوم گسترده شامل بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین به‌منظور بهبود ارتباطات بین تمامی حلقه‌های زنجیره، از سازندگان و فروشندگان تا مصرف‌کنندگان، با هدف تصمیم‌گیری بهتر، بهینه‌سازی خدمات و کاهش هزینه‌هاست.
تفاوت کسب و کار الکترونیک و تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیک به‌عنوان یک زیربخش از کسب و کار الکترونیک در سازمان‌ها شناخته می‌شود. در حوزه کسب و کار الکترونیک، تمام فرآیندها از تولید تا مدیریت نیروی انسانی و تجارت الکترونیک جا افتاده است، درحالی‌که در تجارت الکترونیک تنها تجارت سازمان به‌صورت الکترونیکی مدنظر قرار می‌گیرد.
فواید استفاده از کسب و کار الکترونیک
کسب و کار الکترونیک نه‌تنها روابط بازاری، مشتریان، رقبا، و عرضه‌کنندگان را بهبود می‌بخشد بلکه زنجیره کاملی از طراحی محصول تا ارائه خدمات، بازاریابی، توزیع، حمل‌ونقل، و مدیریت ارتباط با مشتری را شامل می‌شود. این روند نه‌تنها باعث بهبود کارایی سیستم بازار می‌شود بلکه شرکت‌ها را توانمند به‌شمار می‌آورد تا در مقابل چالش‌های رقابتی امروز مقاومت نشان دهند.
مدلهای عملی کسب و کار الکترونیک
1. تعیین نمودن قیمت
این مدل به خریدار این امکان را می‌دهد که قیمت را مشخص کند و به‌صورت فعال در تعیین هزینه خود مشارکت کند.
2. پیدا نمودن بهترین قیمت
در این مدل، مصرف‌کننده نیازهای خود را مشخص کرده و سپس شرکت‌ها یا مؤسسات، قیمت مناسب را ارائه می‌دهند.
3. واسطه‌گری پویا
اینترنت به‌عنوان واسطه برای کارت‌های خدماتی به‌کار می‌رود و این اجازه را می‌دهد تا به‌صورت اتوماتیک در مناقصه‌ها و مزایده‌های مختلف شرکت کرد.
4. بازاریابی مرتبط
در این مدل، یک شرکت بازاریابی با یک شرکت تولیدی همکاری می‌کند تا مشتریان را به سایت شرکت تولیدی معرفی کند و ایشان را جذب کند.
5. خریدهای عمده
با وجود شخص ثالث، افراد می‌توانند شرکت‌های کوچک یا متوسط را پیدا کرده و با جمع‌آوری درخواست‌های آنها، مذاکرات بهتری برای خرید انجام دهند.
6. سیستم‌های مناقصه‌های الکترونیکی
بسیاری از شرکت‌های دولتی و خصوصی، خرید و فروش خود را از طریق مزایده‌ها و مناقصات الکترونیکی انجام می‌دهند.
7. حراج‌های الکترونیکی
حراج‌های الکترونیکی، از جمله معروف‌ترین آنها eBay، فرصتی برای خریداران فراهم می‌کند تا به‌سرعت و با قیمت مناسب محصولات را تهیه کنند.
8. سیستم‌های سفارش‌گیری
سایت‌های ارائه‌دهنده این سیستم به مشتریان این امکان را می‌دهند تا کالاهای سفارشی را به‌سرعت و با همان قیمت معمولی دریافت کنند.
9. بازارهای الکترونیکی و مبادلات
بازارهای الکترونیکی به‌ویژه با افزایش استفاده از اینترنت، به گسترش پیدا کرده و فعالیت‌های الکترونیکی بسیاری در آنها صورت می‌گیرد.
10. بهبود زنجیره تأمین
کسب و کار الکترونیک باعث بهبود و گسترش مدیریت زنجیره تأمین می‌شود، که یکی از مزایای اساسی این رویکرد است.
زنجیره ارزش کسب و کار الکترونیک
بررسی تأثیر تکنولوژی اینترنت بر زنجیره ارزش کسب و کار، نشان می‌دهد که این تکنولوژی جدید در تمامی جنبه‌های زنجیره ارزش اثرگذار است. این اثرگذاری شامل بهبود فرآیندهای داخلی سازمان از جمله مدیریت زنجیره تأمین، ارتقاء ارتباطات با مشتریان، و افزایش بهره‌وری است.
نتیجه گیری
کسب و کار الکترونیک نه تنها یک ابزار است بلکه دروازه‌ای به آینده است. شرکت‌ها با بهره‌گیری از مدل‌ها و فرآیندهای کسب و کار الکترونیک، می‌توانند خدمات خود را بهبود دهند، بازار خود را گسترش دهند، و در مقابل چالش‌های رقابتی با اطمینان قرار گیرند.
زمانی که یک فرآیند از هزینه‌های اجرایی بالاتری بهره‌مند باشد، اثربخشی آن تضمین شده است. به‌عبارت دیگر، هر فعالیت زمانی موثر است که مزیت آن از هزینه‌های ایجاد آن بیشتر باشد. بنابراین، قبل از راه‌اندازی سیستم‌های کسب و کار الکترونیک، آمادگی و پشتیبانی لازم برای توسعه این حوزه بسیار اساسی است.
با توجه به اینکه سازمان‌ها هم زمان خریدار و فروشنده هستند، مدل چرخه عمر مشتری-عرضه‌کننده (C-SLC) می‌تواند به تحلیل بهتر فعالیت‌های تجاری سازمان و درک روابط با مشتریان و شرکای تجاری مشغول شود.
در این راستا، ماتریس اینترنت-فعالیت (I2F Matrix) نیز به شناخت کاربردهای اینترنت در هر فعالیت سازمانی کمک می‌کند و امکان مشخص کردن کاربرد یا عدم کاربرد اینترنت در وظایف مشخص و نحوه بهره‌برداری از آن را فراهم می‌آورد.
فهرست مطالب
تعریف کسب و کار الکترونیکی
تعریف تجارت الکترونیکی
تفاوت E-Business و E-Commerce
فوائد استفاده از کسب و کار الکترونیکی
مدلهای عملی کسب و کار الکترونیک
زنجیره ارزش کسب و کار الکترونیک
زنجیره ارزش الکترونیک
چرخه عمر مشتری – عرضه کننده
ماتریس اینترنت – فعالیت
ادغام فرآیندهای داخلی و خارجی
تعامل بین C-SLC و زنجیره ارزش کسب و کار الکترونیک
ایجاد پرتفوی کسب و کار الکترونیک
شبکه ارزش کسب و کار الکترونیک
پنج بعد تجاری « تدارکات الکترونیک » در بعد کارآیی
ادغام زنجیره ارزش و شبکه ارزش
مکعب کسب و کار الکترونیک
موارد مورد نیاز در کسب و کار الکترونیک
کاربردهای کسب و کار الکترونیک
چگونه از اینترنت برای تجارت استفاده کنیم
چگونه می توان یک کسب و کار را الکترونیکی کرد؟
مزایای کسب و کار الکترونیک
معایب کسب و کار الکترونیک
موانع ایجاد کسب و کار الکترونیک