پاورپوینت مهندسی فاکتورهای انسانی (ارگونومی) در سالن های سینما به تأکید بر بهبود تجربه تماشاگران و ارتقاء طراحی سینماها میپردازد.
مقدمه
آدمی همواره نیازهای مختلفی داشته و دارد که در طی زمان با ارضای نیازهای دوره خود به دوره جدیدی از نیازها میرسد. نظریه پردازان بزرگی همچون مازلو نیازهای انسانی را طبقهبندی کرده و ارگونومی نیز مانند سایر نیازهای انسانی مسیر تکاملی خاصی را طی کرده و به نقطه فعلی رسیده است.
سینما با توجه به کارکرد های اصلی خود که یک سرگرمی و نوعی تفریح فردی و یا خانوادگی است و در وجه دوم به مسائل دیگری نیز میپردازد که باید راحتی و رضایت مخاطب خود را برآورده سازد تا ایشان در آرامش و آسایش به هدف خود برسند.
چالش های پیاده سازی ارگونومی
پیاده سازی ارگونومی در جهان با چالشهای فراوانی روبرو است. این چالشها، مختص کشورهای در حال توسعه مانند ایران نیست. بلکه در تمام دنیا به علت اثر بخشی دیرهنگام پروژه های بهبود ارگونومی، همچنین عدم آشنایی با مزایای کاربرد این دانش در سازمان مقاومت در برابر تغییرات ارگونومیکی مشاهده میشود.
چالشهای موجود، ناشی از عدم وجود تفکر انسان گرایانه در طراحی سیستم های کار است زیرا هنوز ارگونومی به عنوان یک نیاز در حیات جاری سازمانها مطرح نیست. در اولین گام باید جامعه صنعتی را نسبت به ضرورت پیاده سازی ارگونومی توجیه کرد. سپس نیاز به ارگونومی در سازمان ایجاد میشود. پس از آن در سطح تخصصی میتوان وارد مرحله تدوین روشهای پیاده سازی، تدوین استانداردهای ارگونومی و بومی کردن آنها در جهت رفع نیازهای سازمان شد.
افتتاح اولین سالن سینما
وقتی در سوممهرماه1305 گراندسینما با نمایش قسمت اول سریال آمریکایی «پنجهببر» افتتاح شد، چندسالی بود که تاسیس سینما در ایران آغاز شده بود. علیوکیلی موسس گراند سینما این سالن نمایش فیلم را با اجاره کردن سالن گراند هتل به مبلغ ماهی 40تومان با 500 صندلی و با بلیتهای یک، دو و سه قرانی تاسیس کرد و پس از آن در دوران اختناق رضاخان با تمام بگیر و ببندها، سینما به مرور گسترش یافت.
سالن سینما در ابتدا مکانی برای حضور طبقه اعیان و اشراف جامعه بود ولی به مرور پای عامه مردم هم به آن باز شد. به خصوص از روزی که خانبابا معتضدی سینما تمدن را تاسیس کرد هنوز خبری از ساخت فیلم در ایران و راه افتادن صنعت سینما نبود ولی در پایتخت سالنهایی تاسیس شده بود که در آنها فیلم خارجی نشان میدادند.
ورود سینما و ساخت سالن های سینما در ایران
در سال 1313 تهران هشتسینما داشت. ایران، مایاک، سپه، پالاس، داریوش، گلستان، تمدن و برق سالنهای سینمای تهران بودند و بهای گرانترین بلیت سینما، لژ سینما پالاس با یک تومان بود. از دهه 30 که سینمای فارسی متولد شد به مرور ساختوساز سالنهای سینما در تهران و شهرستانها روندی پرشتاب به خود گرفت.
جالب اینکه در همه این سالها تنها بخش خصوصی به تاسیس سینما علاقه نشان میداد و دولت نه تنها کمکی در این خصوص نمیکرد که از سینماداران عوارض و مالیات نیز دریافت میکرد. دهه 40 دوران اوج سالن سازی در ایران بود. با تغییر جغرافیای شهر در دهههای 60 و 70 برخی از پرمخاطبترین سینماهای تهران اهمیتشان را از دست دادند. اتفاق مهم دهه 80 تاسیس پردیسهای سینمایی بود که با همت شهرداری و با همراهی و مشارکت بخش خصوصی انجام شد؛ پردیسهایی که جای سینماهای قدیمی را هم گرفتند؛ هرچند هنوز هم کمبود سالن سینما به شدت محسوس و پررنگ است.
وضعیت سالن های سینما در دهه 80 شمسی
فقدان سینما و وضعیت نامطلوب سالنهای موجود در سطح کشور مسئلهای است که طی سالهای اخیر سینماگران را نگران کرده است. طبق آمار موجود 180 سینما در کشور وجود دارد که برخی از آنها دارای چند سالن برای نمایش هستند که با احتساب آنها میتوان گفت حدود 245 سالن فعال در کشور به اکران تولیدات سینمایی میپردازند که سهم تهران از این میان 44 سینما است. در یک دهه اخیر بعضی از سینماها به دلایل مختلف ازجمله استاندارد نبودن سالنها بهصورت غیرفعال درآمدهاند.
برخی معتقدند که دولتی بودن سینماها باعث میشود تا موضوع فرسودگی سالنها به موقع رسیدگی و رفع نشود، با این حال بهنظر میرسد ساخت پردیسهای سینمایی و بازسازی برخی از سالنها وضعیت تهران را نسبت به سایر شهرستانها بهبود بخشیده است، اما باز هم با درنظر گرفتن جمعیت پایتخت این تعداد سالن جوابگوی نیاز مخاطبان و همچنین آثار تولید شده نیست.
مقایسه سالن های سینمای دیگر کشور ها
نشریه سینمایی اسکرین دیلی در یکی از گزارشهای خود در سال ۲۰۰۸ به وضعیت سینمای جهان پرداخته است. در این گزارش سینمای هند رتبه نخست را از حیث ساخت فیلم متعلق بهخود کرده که هزارو 164 فیلم در سال۲۰۰۷ تولید کرده است. سینمای اروپا با مجموع هزارو 95 فیلم در رده دوم و آمریکا با ۶۰۳ فیلم در رتبه سوم جای دارند. ایران نیز با ساخت ۱۰۵ فیلم در سال۲۰۰۷ در رتبه یازدهم قرار گرفته است. این درحالی است که برخی کشورهای سرشناس از لحاظ تولیدات سینمایی مانند برزیل، ترکیه، آرژانتین، مکزیک و رومانی پایینتر از ایران قرار گرفتهاند.
در بخش دیگری از این گزارش تعداد سینماهای موجود در هر کشور به چشم میخورد. آفریقای جنوبی با ۷۸ سالن بهازای هر فیلم در رتبه اول، استرالیا با ۷۲ سالن در رتبه دوم و آمریکا با ۶۴ سالن سینما در رتبه سوم این فهرست قرار دارند. اما ایران با تنها ۴/۲سالن بهازای هر فیلم، رتبه ماقبل آخر را در اختیار دارد.
در یکی دیگر از بخشهای این گزارش تعداد سالنهای فعال سینما بهازای هر یک میلیون نفر وجود دارد که در این قسمت ایسلند با ۱۶۰ سالن بهازای هر یک میلیون نفر در رتبه اول، آمریکا با ۱۲۸ سالن در رتبه دوم و سوئد، اسپانیا، ایرلند، استرالیا و کانادا رتبههای بعدی هستند. همچنین ایران با ۹/۳ سالن بهازای هر یک میلیون نفر در رتبههای پایین جدول قرار دارد.
سالنهای شهرستانها نیز چندان پاسخگوی نیاز مخاطبان نیستند، سالنهایی که علاوه بر بافت قدیمیشان، از تجهیزات اولیه عاری هستند. اکثر مخاطبان شهرستانی هنگام خروج از سینما از وضعیت موجود راضی نیستند، چرا که نبود سیستم صوتی مناسب و تصویر خوب به دیدن فیلم لطمه وارد کرده است.
استاندارد ها و ضوابط طراحی سینما
سالن انتظار سینما:
طبق استانداردها و ضوابط طراحی سینما مصوب سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور حداقل میزان سطح اشتغال سالن انتظار سینما به ازای هر نفر، 35 سانتیمتر مربع و حداقل حجم سرانه سالنهای سینما 1.5 متر مربع می باشد.
تعداد صندلی های سالن به ازای هر 100 نفر 10 صندلی می باشد.در صورت داشتن اختلاف سطح سالن با بیرون حداکثر شیب راهرو ورودی 8% و عرض آن حداقل 1/2 متر می باشد.
حداقل عرض ورودی سالن انتظار به ازای هر 100 نفر 56 سانتیمتر می باشد.
ورودی سینما:
به دلیل کار کرد سینما، در مجتمع های فرهنگی، ورودی با ورودی مجتمع یکی است و فقط یک در برای ورود به سالن انتظار منظور می گردد.
گیشه بلیط فروشی:
گیشه در سینما باید در مکانی باشد که دید کافی بر فضای خارج سینما داشته باشد و در جایی باشد که صف مربوط به آن فراهم گردد و مردم در معبر عمومی و همچنین مانع ورود و خروج مردم از سینما نباشد. در گیشه بهتر است به درون سالن انتظار باز گردد ، ولی این در طوری نباشد که با باز شدن آن درون گیشه مشخص گردد و سطح آن به ازای هر نفر حداقل 3 متر مربع می باشد.
راهروهای سالن نمایش:
عرض راهروهای سالن را بر حسب تعداد جمعیتی که از آن تخلیه می شوند محاسبه می شود. ولی نه به این صورت که این عرض متغیر باشد و اینگونه در نظر می گیریم که از تعداد جمعیت هر ردیف که در دو طرف آن راهرو می باشد، 60% آن از هر راهرو تخلیه می گردند. اگر عرض در خروجی سالن نمایش از عرض راهرو منتهی به آن بیشتر باشد باید حداقل فضایی برابر عرض خروجی جلوی در ورودی داشته باشد.
حداکثر شیب مجاز در راهرو های سالن نمایش 8% می باشد و اگر شیب بیشتر باشد باید از پله در راهرو استفاده گردد که ارتفاع و عمق موثر پله باید طبق استاندارد ها باشد.پله ها ویا نقطه ی شروع شیب راهرو های سالن نمایش برای آگاهی تماشاگران باید با چراغ مخصوص روشن گردند. مصالح کف راهروها باید از مصالح غیر لغزنده و غیر اشتعال باشد.
صندلی تماشاگران:
استاندارد های صندلی تماشاگران در جداول ضمیمه آورده شده است . جنس و مصالح به کار رفته در صندلیهای سالن نمایش باید مقاوم، قابل شست وشو، غیر قابل اشتعال باشد و از نظر آکوستیکی، مقدار صدائی که آن ها جذب می کنند نباید به وجود ویا عدم وجود تماشاچی در آن ها وابسته باشد . چیدن صندلی ها ی سالن نمایش مانند چیدمان صندلی های آمفی تئاتر می باشد .
ورودی ها و خروجی های سالن سینما:
ورودی ها و خروجی های سالن نمایش سینما باید به گونه ای باشند که در معرض دید باشند و از ورود سر وصدا به داخل وخارج سالن جلو گیری کنند . حد اقل تعداد در خروجی سالن نمایش 2 عدد می باشد.
لازم به ذکر است که برای خروج از سالن نمایش بهتر است که در های سالن نمایش به طرف بیرون باز گردند . حداقل فاصله دو در خروجی5 متر می باشد و نباید از در های یک لنگه استفاده نمود و باید از در های دو لنگه استفاده گردد . درهای سالن نمایش نباید قفل داشته باشند وبهتر است دارای ثابت کننده های فشاری باشند که با یک فشار روی آن ها،در ثابت گردد.
سرویس های بهداشتی سینما :
طراحی و اجرای ساختمانی قسمت های مختلف داخل سرویس های بهداشتی باید به گونه ای باشد که شست وشو وگندز دائی مستمر تمامی دیوارها و کف های سرویس میسر گردد.
فهرست مطالب
مقدمه
چالش های پیاده سازی ارگونومی
افتتاح اولین سالن سینما
ورود سینما و ساخت سالن های سینما در ایران
وضعیت سالن های سینما در دهه 80 شمسی
استاندارد ها و ضوابط طراحی سینما
بررسی چند استاندارد مهم
نمای یک سالن سینما