اخلاق در رسانه های ورزشی یک مسئله بسیار حیاتی در دنیای ورزش می باشد. رسانه های ورزشی توانایی برقراری تأثیر بسیار قوی بر رفتار و دیدگاه افراد و جامعه دارند. از اهمیت اخلاق در این رسانه ها نه تنها برای ترویج رفتارهای حرفه‌ای و انصاف مندی در مسابقات ورزشی بلکه برای ارتقاء تفهیم جامعه از مفاهیمی چون تعهد، مسئولیتی که ورزشکاران و رسانه ها به عهده دارند، نیز نیازمند است. از اخبار درست و اصولی گرفته تا حمایت از حریم خصوصی و حذف تحریف اطلاعات، اخلاق در رسانه های ورزشی می‌تواند به جامعه و ورزش انسجامی و پایداری تضمین کند.
اهداف
- تعریف اخلاق
- نظریات بنیادین اخلاق و رسانه
- مکاتب فلسفی اخلاق در رسانه
- رسانه ها و اسطوره های ورزشی
- رابطه اخلاق و قوانین رسانه ای
- معمای مشکل اخلاقی در رسانه های ورزشی
- بررسی چند مثال کاربردی
- ارزش های پیشنهادی برای رسانه ها
- اصول اخلاقی یونسکو
- مسئله و راه حل نهایی حل آن
تعریف اخلاق
حالتی نفسانی است که بدون نیاز به تفکر و تأمل، آدمی را به سمت انجام کار حرکت می دهد (تعریف فیض کاشانی)
شکوفا شدن همه ابعاد مثبت انسانی در مسیری که رو به هدف اعلای زندگی است (محمد تقی جعفری، 1364)
ارزش: مفهومی که از مفید بودن یک حقیقت به وجود می آید.
خوبی: محصول اراده وجدان
عدالت اخلاقی یا عدالت حقوقی
- عدالت اخلاقی: حرکت بر مبنای وجدان، پیروی از خوبی ها و اجتناب از بدی ها و زشتی ها بدون توقع پاداش و یا فرار از مجازات.
- عدالت حقوقی: پیروی از خوبی ها و اجتناب از بدی ها تا جایی که قانون مقرر کرده است.
نظریات بنیادین اخلاق و رسانه
انسان مخلوقی است هدایت شونده
این نظریه مستلزم به رسمیت شناختن تأثیر ارتباطات در هدایت زندگی دیگران است. به عبارت دیگر تمامی ارتباطات بُعدی اخلاقی دارند، یعنی انسان را به سوی خداوند یا بر خلاف مسیر الهی به پیش می‌رانند.
نظریه بازار آزاد
روزنامه نگاری خودش اصلاح خواهد شد، خودش تنظیم خواهد شد، خودش به سمت مسئولیت متمایل خواهد شد. روزنامه نگاری حرکت واقعیت‌های اخلاقی را تغییر خواهد داد و با نوعی “داروینیسم” اجتماعی به صورت فزاینده‌ای، خوراک بهتری برای مردم فراهم خواهد کرد.
نظریه نیازها و خواسته ها
نیازهای مردم با خواسته هایشان یکی نیست. تا حد زیادی آنچه که رسانه‌ها به مردم می‌دهند و یا می گویند، چیزی است که مردم آن را می خواهند، نه آن چیزی که به آن نیاز دارند.
رسانه به طرق گوناگون آنچه را که مردم به عنوان جهان، علایق و ارزش‌های زمانه شان می‌بینند، تعیین می‌کنند.
نظریه استبدادی رسانه
رسانه ابزاری در دست قدرت های مادی و یا سیاسی به منظور گسترش ایدئولوژی و افکار خود در پوششی غیر سیاسی و موجه است.
مکاتب فلسفی اخلاق در رسانه
موقعیت گرایی: اصالت موقعیت (Situationiysm)
مهم آن چیزی است که رسانه یا خبرنگار میل دارد در یک لحظه خاص به منظور پوشش رویداد و یا سوژه خبری انجام دهد.
پوشش و حفظ ارزش خبر از پیامدهای ناشی از بازتاب آن ارجح تر است.
مردم حق دارند از واقعیت رخ داده در یک موقعیت با خبر شوند، و این اصل مقدم بر تمامی اصول رسانه ای است.
اصالت سودمندی: رویکرد مبتنی بر نتیجه (Utilitarianism)
- یک خبر تنها بر پایه بازتابی که در جامعه دارد مورد قضاوت قرار می گیرد.
- اطلاع رسانی یک واقعیت، وسایل رسیدن به آن را توجیه می کنند.
- اینکه یک فرد چگونه و از چه طریقی به یک خبر دست می یابد، اهمیتی ندارد.
- هیچ توافقی در مورد تعریف «خوب» وجود ندارد.
رستگاری: رویکرد مبتنی بر وظیفه (Deontology)
وسیله، هدف یک عمل را توجیه می کند.
این مکتب مبتنی بر اصول جهانی همچون عدالت، حقوق، انصاف، صداقت و احترام است.
خبرنگار باید در وظیفه خود، علائق و احترام تمامی افراد درگیر در سوژه خبری خود را مدنظر قرار دهد.
لذت گرایی: منفعت اکثریت (Hedonism)
یک عمل صحیح رسانه‌ای عملی است که در خدمت منافع افراد بیشتری باشد.
چون رسانه نمی تواند تأمین کننده منافع کل جامعه باشد، اخلاقی بودن آن بستگی دارد به تلاش رسانه برای تأمین منافع اکثریت.
در این رویکرد، تلاش ناپسندی که خوشایند اکثریت باشد، اخلاقی محسوب می شود.
خود‌گرایی: منفعت خود (Egoism)
یک عمل صحیح رسانه‌ای عملی است که برای خود رسانه و یا خبرنگار لذت بخش و مطلوب باشد.
رسانه برای خود ایدئولوژی تعیین کرده است و به دنبال گسترش آن است. این ایدئولوژی برای رسانه مطلوب است، خواه از نظر دیگران اخلاقی باشد و یا نباشد.
فهرست مطالب
اهداف
تعریف اخلاق
عدالت اخلاقی یا عدالت حقوقی
نظریات بنیادین اخلاق و رسانه
مکاتب فلسفی اخلاق در رسانه
رابطه اخلاق و قوانین رسانه ای
معمای مشکل اخلاق در رسانه‌ها
رسانه های ورزشی و مسئولیت پذیری اجتماعی
برخی چالش های اخلاقی فراروی رسانه های ورزشی
اصول اخلاقی یونسکو برای رسانه ها