پاورپوینت مباحث مهم حقوقی پیمانها و آشنائی با انواع قراردادهای ساختمانی (طرح و محاسبه، اجراء، نظارت) شامل 43 اسلاید
فصل اول:
تعریف قرارداد:
مطابق ماده 183 قانون مدنی: قرارداد عبارتست از این که یک یا چند نفر در برابر یک یا چند نفر دیگر تعهد برامری نمایند که مورد قبول آنها باشد.
عقد / قرارداد / معامله / معاهده / پیمان / میثاق / توافق / موافقتنامه دارای معانی مشابه هستند و جملگی در یک چیز مشترکند و آن تراضی است(تراضی توافق دو اراده یا تلاقی دو اراده در موضوع واحد می باشد)
توافق و پایبندی
سوره نساء آیه 28- تِجارۀ عَن تَراضٍ(تجارتی از روی رضا)
سوره مائده آیه1- اُوفُوا بِالعُقود (به عهد و پیمان خود وفا کنید)
تقسیم بندی پدیده های حقوقی:
1- اعمال حقوقی: آندسته از پدیده های حقوقی که با اراده اشخاص به وجود آیند و آثار حقوقی آنها نیز تابع همان اراده است.
اعمال ارادی نیز به دو دسته تقسیم می شوند.
عقود: درنتیجه دو اراده بوجود می آیند(عقد بیع، اجاره، مضاربه، ودیعه)
ایقاع: برای بوجود آمدن فقط نیاز به یک اراده دارند(طلاق، ابراء، هبه، وصیت)
2- وقایع حقوقی: آندسته از پدیده های حقوقی که آثار حقوقی آنها نتیجه اراده اشخاص نیست و به حکم قانون بوجود می آیند.(فوت، تولد)
انواع عقود (قراردادها):
الف- عقود معین (بیع، اجاره، رهن، مضاربه، ودیعه، وکالت و…)
عقودی که در قانون نام خاصی دارند و قانونگذار شرایط انعقاد وآثارآنها را معین کرده است.
در این نوع عقود ضرورت ندارد که تمام حقوق و تکالیف طرفین در پیمان آورده شود.
بمحض آنکه طرفین قرارداد در اصل قرارداد تراضی نمایند بقیه مسائل فرعی را قانون حل می کند.
ب- عقود نامعین (قراردادهای خصوصی نظیرقراردادچاپ ونشرکتاب، اقامت درهتل، بستری شدن در بیمارستان و ….)
در این نوع قراردادها شرایط عمومی و خصوصی بر اساس حاکمیت اراده طرفین تنظیم می شود.
مطابق ماده 10 قانون مدنی” قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آنرا منعقد نموده اند در صورتیکه مخالف صریح قانون نباشد نافذ است.”
فصل دوم:
تقسیم بندی عقود به لحاظ درجه اجباری که طرفین در حفظ پیمان خود دارند
1- عقد لازم
عقدی که هیچیک از طرفین حق فسخ آنرا نداشته باشند مگر در موارد معین در قانون مدنی.
مطابق ماده 219 قانون مدنی ” عقودی که بر طبق قانون واقع شده باشد بین متعاملین و قائم مقام آنها لازم الاتباع است مگر اینکه به رضای طرفین اقاله یا به علت قانونی فسخ شود.”
بنابراین عقد لازم در موارد ذیل قابل انحلال است:
الف- قانون به موجب یکی از خیارات حق فسخ را به طرفین یا یکی یا شخص ثالث داده باشد.
ب- تراضی به منظور انحلال عقد که به آن اقاله می گویند یعنی طرفین خود راضی به فسخ معامله شوند.
2- عقد جائز
عقدی است که هر یک از طرفین طبق ماده 186 قانون مدنی حق دارند هر وقتی که بخواهند آنرا فسخ کنند.
پس برهم زدن عقد جائز به هیچ سبب خاصی نیاز ندارد.
مثلاً در عقد وکالت هر زمانی موکل بخواهد می تواند وکیل خود را عزل نماید، هر چند که دلیل موجهی برای این اقدام نداشته باشد.
یا قرارداد بین کارگر و کارفرما یک عقد جایز است.
عقد جایز در دو مورد الزام آور می شود.
الف- عقد جایز: ضمن عقد لازم دیگری شرط شود. دراینصورت اثر عقد جایز در زمره تعهدهای تبعی عقد لازم در می آید و از آن کسب لزوم می کند. ماده 679 قانون مدنی در این خصوص بیان می دارد” موکل می تواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل کند مگر اینکه وکالت وکیل یا عدم عزل در ضمن عقد لازم شرط شده باشد.”
ب- در مواردی که حق فسخ عقد در ضمن عقد لازمی ساقط شده باشد. مثلاً فرد ضمن عقد لازم شرط می کند که کلیه مواردی که موجب برهم خوردن قرارداد جایزی می شود را از خود ساقط کرده است.
تقسیم بندی عقد به لحاظ اجرای آثار آن بصورت شرطی یا غیرشرطی
1-عقد منجّز:
هرگاه طرفین عقد اثر ناشی از آن عقد را بدون هیچ قید و شرطی به وجود آورند عقد را منجّز می نامند.
مثلاً انتقال مالکیت خودرو از سوی پدر به فرزند بدون هیچ قید و شرطی
2-عقد معلق:
هرگاه طرفین عقد اثر ناشی از آن عقد را موکول به شرط دیگری نمایند عقد را معلق می نامند.
مثلاً انتقال مالکیت خودرو از سوی پدر به فرزند پس از قبولی در کنکور
تقسیم بندی عقود به لحاظ تعهد دو طرفه یا یکطرفه از نظر مالی و اجرائی
1- عقود معوض: عقدی را که هر یک از طرفین در مقابل مالی که می دهد یا دینی که بر عهده می گیرد مال یا تعهد دیگری به دست می آورد این گروه از قراردادها که برحسب طبیعت خود بصورت معاوضه و معامله انجام می شود را عقد معوض می گویند.
مثلاً در عقد اجاره، مستاجر با پرداخت اجاره بها مالکیت منافع خانه ای را به مدت معین بدست می آورد.
2- عقد غیر معوض: قراردادهایی که فقط یک طرف قرارداد تعهدی می کند یا مالی را می دهد و طرف دیگر چیزی در قبال آن پرداخت نمی کند یا تعهدی را برعهده نمی گیرد.
مثلاً در عقد هبه یا بخشش شخصی با دادن یک کتاب به طور مجانی آن را به شخص دیگری تملیک می کند.
تقسیم بندی عقود به لحاظ تعهد عینی یا تعهد دینی(عهدی)
1- عقود تملیکی: عقودی که اثر آنها انتقال مالکیت باشد(چه عین چه منفعت) مانند عقد بیع
2- عقود عهدی: عقودی که اثر آنها انجام تعهدات برای طرفین باشد.
فصل سوم :
شرایط اساسی برای صحت همه قرارداد ها :
1- قصد طرفین و رضای آنها :
بطور معمول آنچه دلالت بر قصد و رضای طرفین دارد ، امضای ذیل قرارداد است . اما هر نوع فعل یا لفظ یا حتی اشاره که حکایت از وجود قصد و رضا نماید نیز کفایت می کند ( اگر کسی در حال مستی یا بیهوشی یا در خواب معامله نماید آن معامله بواسطه فقدان قصد باطل است . اگر معامله ای با اکراه و اجبار منعقد شود آن عقد غیر نافذ است )
2-اهلیت طرفین ( بالغ – عاقل – رشید )
– طبق تبصره یک ماده 1210 قانون مدنی سن بلوغ پسر 15 سال تمام قمری و دختر 9 سال تمام قمری است .
– مجنون اعم از دائمی یا ادواری طبق ماده 1213 قانون مدنی نمی تواند هیچ تصرفی در اموال و حقوق مالی خود نماید .
– غیر رشید کسی است که نتواند منافع مادی خود را تشحیص دهد .
3- موضوع معامله یا قرارداد می بایست مبهم نباشد.
4– مشروعیت جهت معامله و عدم مغایرت و مخالفت با قوانین معتبر ( موضوع معامله یا قرارداد نباید غیر مشروع و برخلاف اخلاق حسنه باشد . مثلا قرارداد ساخت کارخانه مشروب سازی باطل است )
فرضاً اگر کسی با مهندسی برای ساختن خانه بدون جواز قرارداد منعقد سازد، این قرارداد به علت مخالفت صریح با قانون معتبر نیست فقدان هر یک از شروط فوق موجب می شود که قراردادی که منعقد شده فاقد اعتبار قانونی گردد .
قراردادی که واجد اعتبار قانونی نباشد دو دسته است .
1- قرارداد غیر نافذ : قراردادی که فاقد شرط اول یعنی قصد رضای طرفین است ولی سایر شروط را بطور کامل دارد مانند ساخت زمینی توسط برادر مالک زمین ( این قرارداد چون بوسیله مالک تنظیم نشده معتبر نیست ولی هر زمانی که مالک رضایت به انعقاد چنین قراردادی دهد . قرارداد صحیح خواهد بود ).به عبارتی چنانچه امضاء قرارداد از طرف صاحبان امضاء مجاز نباشد قرارداد معتبر نیست.
2- قرارداد باطل است : قراردادی که فاقد یکی از شرایط 4 گانه اخیر است مانند آنست که اصلاً قراردادی منعقد نشده باشد .
فهرست مطالب
مباحث مهم حقوقی پیمانها
تعریف قرارداد و انواع عقود
تقسیم بندی عقود
به لحاظ درجه اجباری که طرفین در حفظ پیمان خود دارند.
به لحاظ اجرای آثار قرارداد بصورت شرطی یا غیر شرطی
به لحاظ تعهد دوطرفه یا یک طرفه از نظر مالی و اجرائی
به لحاظ تعهد عینی یا دینی(عهدی)
شرائط اساسی برای صحت معاملات
سقوط تعهدات و قراردادها
انواع خیارات
ظرفیتهای قانونی جهت طرفین قرارداد
پیشگیری از مشکلات حقوقی و دعاوی مرتبط با پروژه
نکات مهم در طرح دعاوی مرتبط با پروژه
آشنائی با انواع قراردادهای ساختمانی(طرح و محاسبه، اجراء، نظارت)
طبقه بندی کلی قراردادهای ساختمانی بر اساس موضوع قرارداد
قراردادهای خرید خدمات مهندسی ساختمان(طراحی و محاسبه)
قراردادهای اجرای پروژه های ساختمانی
قراردادهای نظارت بر حسن اجرای عملیات ساختمانی(نظارت مقیم و عالیه)