علائم و برچسب های ایمنی ارتباط مستقیم با تجهیزات، محصولات و مواد ایمنی دارد. این علائم و برچسب‌ها مشخصات فنی، هشدارها، راهنماها و توصیه‌های ایمنی را ارائه می‌دهند. آنها اطلاعات مهمی در مورد استفاده صحیح، ذخیره‌سازی، و دفع ایمنی مواد فراهم می‌کنند. علاوه بر این، اطلاع رسانی اثربخش از طریق این علائم به کاهش حوادث و آسیب‌های جسمی و محیطی کمک می‌کند.
تعاریف کلی
هدف (Target): هرگونه شیء، طرح یا علامتی که می بایست جهت انجام عملی در معرض دید شخص قرار گیرد.
رنگهای ایمنی: رنگهایی با خصوصیات مشخص، که دارای معانی ایمنی ویژه ای هستند.
علائم ایمنی: علائمی که با بکارگیری اشکال و رنگهای مختلف، یک پیغام ایمنی مشخص را به بیننده منتقل می نمایند.
علائم مکمل: متنی که در کنار علائم ایمنی و جهت وضوح بیشتر آن آورده می شود.
اهداف استفاده از علائم ایمنی
جلب توجه افراد نسبت به موقعیتها و مسائلی که سلامت و ایمنی آنها را دچار مخاطره می نماید، از طریق:
آگاهی یافتن افراد نسبت به خطر موجود
تشریح و توضیح خطر موجود
تشریح صدمات و لطمات ناشی از خطر
آگاهی افراد در رابطه با چگونگی جلوگیری از ایجاد خطر
استانداردهای بین المللی
ISO 3461-1: 1988 “General Principles for the creation of Graphical Symbols”
ISO 3864 (1984) “Safety Colors & Safety Signs”
ISO 4196 (1984) “Graphical Symbols-Use of Arrows”
ISO 7000 (1989) “Graphical Symbols for Use on Equipment Crane”
ISO 13200 (1995) “General Principles for Safety Signs & Hazard Pictorials”
سایز و جنس علائم ایمنی
سایز علائم:
250 * 180 میلی متر
350 * 250 میلی متر
500 * 350 میلی متر
جنس علائم:
فولاد رنگ شده به ضخامت 8/0 تا 5/1 میلی متر
پلاستیک به ضخامت 3 تا 4 میلی متر
آلومینیوم با روکشی از رنگ به ضخامت 5/1 تا 2 میلی متر
فایبر گلاس با روکش اپوکسی به ضخامت 5 میلی متر
واحدهای اندازه گیری
زاویه دید (Visual Angle) < min of arc
روشنایی (Illumination) < ft-c
درخشایی (Luminance) < Lambert
بازتاب (Reflection) < %
مغایرت (Contrast) < %
تشخیص اهداف رنگی
عوامل مؤثر در افزایش قدرت تشخیص اهداف:
افزایش تباین مابین نوشته و پس زمینه آن
رنگ پس زمینه:
تیرگی
سادگی
استفاده از نورها و رنگهای فلورسانت
تشخیص اهداف دارای زمینه های طرحدار
عوامل مؤثر بر تشخیص بهتر هدف:
انتخاب رنگ دارای تباین بالا و درخشایی مناسب
استفاده از رنگ سفید (روشن) در پس زمینه های تیره
استفاده از رنگهای فلورسنت در پس زمینه های تیره
عدم استفاده از پس زمینه های راه راه
استفاده از زوجهای رنگی مناسب:
سفید – قرمز Ø سبز روشن – قرمز
زرد روشن – مشکی Ø زرد روشن – آبی
مزایای کدگذاری
قابلیت اندازه گیری اطلاعات
افزایش اعتبار و کیفیت اطلاعات
قابلیت آموزش و یادگیری بالاتر
توانایی کددهی کلیه خصوصیات کمی و کیفی اهداف
انواع روشهای کدگذاری بصری
Color Coding
Colored lights for coding
Surface colors for coding
Shape Coding
Numbers & letters
Geometric & pictorial shapes
Magnitude Coding
Area Coding
Line length Coding
Visual number Coding
Luminance Coding
Flash rate Coding
Stereo depth Coding
Inclination Coding
Compound Coding
کدگذاری رنگی
استفاده از نور جهت کدگذاری
عوامل مؤثر بر طیف نوری قابل تمایز:
میزان درخشایی نور
زاویه دید
رنگ نور
رنگهای قابل تشخیص در طیف نوری با درخشایی 1mL:
قرمز – زرد – سبز – آبی – بنفش
توانایی افراد در یادگیری 30 ترکیب از 60 ترکیب نوری
استفاده از سطوح رنگی در کدگذاری
توانایی افراد در تشخیص 9 رنگ متمایز در سطوح
با تغییر میزان شدت رنگها، افزایش توانایی به تشخیص 50 رنگ
رنگهای مورد استفاده برای افراد کوررنگ:
قرمز – آبی – سبز
بهترین ترکیب رنگی مورد استفاده:
قرمز – نارنجی – زرد – آبی – ارغوانی
خاکستری – زرد نخودی – سفید – مشکی
فهرست مطالب
تعاریف
هدف از بکارگیری علائم ایمنی
استانداردهای بین المللی در این زمینه
رنگها و اشکال مورد استفاده در علائم ایمنی
معیارهای سنجش بینایی
کدگذاری بصری و انواع آن
انواع وسایل هشداردهنده