مقدمه
هدف از این پرزنت، توضیح سیاستهای استراتژی صنعتی ایران در یکی از دوران های بسیار حیاتی تاریخ این کشور، از دوره قاجار تا پیش از انقلاب اسلامی، است. این دورههای مهم تاریخی به دسته بندیهایی اصلی تقسیم شدهاند و در هر یک از این دورهها، نقشها و موارد کلیدی استراتژی صنعتی مورد بررسی و تبیین قرار خواهند گرفت.
دوره اول: از میانه قرن نوزدهم میلادی تا اوایل قرن بیستم (۱۱۷۴-۱۳۰۴)
در این دوره، سیاستها و استراتژیهای صنعتی ایران در قالب حکومت قاجاریه مورد بررسی قرار میگیرد. این دوره با چالشهای مالی و اقتصادی متعدد روبهرو شد و تأثیراتی چون تقسیم کشور در جنگها با روسیه و از دست دادن منابع اقتصادی مهم مانند نفت و تنباکو را تجربه کرد. در میانه این دوره، تلاشها برای اصلاحات مالی و توسعه صنعتی در ایران آغاز شد.
دوره دوم: از دوران بین دو جنگ جهانی اول و دوم (۱۳۰۴-۱۳۲۰)
این دوره به مرور زمانی بین دو جنگ جهانی اول و دوم میپردازد و نقش آفرینی ها و سیاست های صنعتی در این دوره مورد بررسی قرار میگیرد.
دوره سوم: سالهای پراشوب ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۳
در این دوره از تاریخ ایران، تحولات و اتفاقات مهمی رخ داد و این موارد در راستای استراتژیهای صنعتی مورد بررسی قرار میگیرند.
دوره چهارم: از ۱۳۳۴ تا ۱۳۵۷
در این دوره، نقش و اهمیت سیاستهای استراتژی صنعتی در تاریخ ایران توضیح داده میشود و تأثیرات آن بر اقتصاد و صنعت کشور بررسی میشود.
خصوصیت استراتژی صنعتی دوره اول : دوران قاجار
دوران حکومت قاجاریه در تاریخ ایران از سال ۱۱۷۴ تا ۱۳۰۴ به مدت ۱۳۰ سال به طول انجامید و این دوران با بحرانهای مالی و اقتصادی برخورد کرد. این بحرانها به علت غرامتهای سنگین به علت تقسیم کشور در جنگهای ایران و روسیه و از دست دادن صادرات ابریشم و تنباکو به خارجیان تشدید شد. اسراف در دولت، فساد مالیاتی و سفرهای شاهان به خارج از عوامل مهم این بحرانها بود. به همین دلیل بود که در دهه ۱۸۹۰ کسری بودجه به ۳۰۰ هزار تومان رسید و در سال ۱۹۰۵ با ۳ میلیون تومان کسری بودجه روبهرو شد. این دوره تلاشهایی در جهت اصلاحات مالی و توسعه صنعتی داخلی داشت، اما به دلیل تحمیل تجارت آزاد به ایران و تضعیف صنعت داخلی شکست خورد. همچنین، استخراج نفت به عنوان یکی از سرمایهگذاریهای اصلی در این دوره آغاز شد و تشکیل شرکت نفت ایران و انگلیس را به دنبال داشت. این شرکت در سال ۱۹۰۸ در منطقه مسجد سلیمان به کشف نفت رسید.
فهرست مطالب
مقدمه
خصوصیت استراتژی صنعتی دوره اول : دوران قاجار
خصوصیت استراتژی صنعتی دوره دوم : دوره بین دو جنگ جهانی اول و دوم1304-1320
دوره سوم : سال های پر آشوب وقفه در استراتژی های صنعتی 1320-1333
دوره چهارم : دوره پیش از انقلاب 1333-1356
برنامه های عمرانی در دوره چهارم : دوره پیش از انقلاب 1333-1356
برنامه هفت ساله اول عمرانی (1334-1327)
اهم نکات برنامه هفت ساله اول 1334-1327
برنامه هفت ساله دوم عمرانی (1341-1334)
اهم نکات برنامه هفت ساله دوم 1341-1334
برنامه پنج ساله سوم عمرانی (46-1342)
اهم نکات برنامه پنج ساله سوم 1346-1342
برنامه پنج ساله چهارم عمرانی (51-1347)
اهم نکات برنامه پنج ساله چهارم 1351-1347
برنامه پنج ساله پنجم عمرانی (56-1352)
برنامه پنج ساله پنجم عمرانی (56-1352)
نکات مهم برنامه پنج ساله پنجم 1356-1352