اصول علم اقتصاد ۱ رشته حسابداری
در این درس، ضمن تبیین کلیه فصول کتاب مورد نظر، توضیحات لازم در خصوص هر مطلب ارائه شده است. بمنظور اثر بخشی بیشتر در تفهیم مطالب، از نمودارها و فرمولهای مرتبط استفاده شایسته به عمل آمده است. بعضا از ارائه برخی مطالب که در متن کتاب حاضر موجود نیست ولی در یادگیری مباحث موثر و کارساز میباشد، دریغ نشده است. ترتیب مطالب و مباحث ارائه شده دقیقا منطبق بر منبع درس میباشد.

نام درس: اصول علم اقتصاد ۱ رشته حسابداری
تعداد واحد درسی: ۳ واحد
نام منبع درس: اقتصاد خرد، نگارش دکتر جمشید پژویان انتشارات دانشگاه پیام نور
نام تهیه کننده اسلایدها: دکتر هادی غفاری

اهداف درس
آشنایی با مهمترین مفاهیم اقتصادی نظیر هزینه فرصت، کمیابی، منحنی امکانات تولید، نظامهای مختلف اقتصادی، عرضه، تقاضا، تولید، رفتار مصرف کننده و مطلوبیت، کشش، بازارهای مختلف و … و بررسی ابعاد و جوانب گوناگون مسائل مطروحه فوق در زمره مهمترین اهداف این درس میباشند.

جایگاه درس:
درس اصول علم اقتصاد ۱ بعنوان نخستین درس در سلسله دروس اقتصادی رشته حسابداری بوده و چون بسیاری از مفاهیم بنیادی که در سایر دروس اقتصادی این رشته ها از جمله اقتصاد کلان، پول و ارز و بانکداری، توسعه اقتصادی و مالیه عمومی مطرح خواهند شد برای اولین بار در این درس مورد بررسی قرار میگیرند، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.
چون آشنایی و معارفه دانشجو با علم اقتصاد از این درس آغاز میشود، ضرورت تعمق و دقت بیشتر در جهت تفهیم مفاهیم و اصطلاحات مربوطه بیشتر احساس میشود.

تعریف علم اقتصاد (Economics):
در طول تاریخ تعاریف متفاوتی از علم اقتصاد ارائه شده است. آدام اسمیت اقتصاد را علم تولید ثروت قلمداد می نمود در حالیکه ریکاردو آن را علم تولید و توزیع ثروت می دانست. تعاریف امروزین علم اقتصاد بر این نکته تاکید دارد که اقتصاد علم استفاده بهینه از منابع کمیاب تولید است.

در کتاب شما علم اقتصاد را چنین تعریف کرده اند:
علم اقتصاد مطالعه روش انتخاب و استفاده انسان و جامعه از منابعی است که طبیعت و نسل های گذشته دراختیاراو قرار داده است.

بهترین راه معرفی علم اقتصاد پرداختن به مفاهیم سه گانه زیر است:
۱-هزینه فرصت ((Opportunity cost :
هزینه کامل انتخاب یک تصمیم خاص فایده از دست رفته ناشی از عدم انجام انتخاب دیگر می باشد.
آنچه که ما با یک تصمیم یا انتخاب از دست می دهیم، هزینه فرصت آن انتخاب یا تصمیم خوانده می شود.
بعنوان مثال دانشجویی که تصمیم به ادامه تحصیل می گیرد، از درآمد حاصل از کار احتمالی که می توانست به انجام آن مبادرت نماید صرف نظر نموده یا چشم پوشی کرده است.
دلیل مطرح شدن مفهوم هزینه فرصت: محدود بودن منابع در مقابل خواسته های بی شمار است.

۲- نهایی گرایی ( (Marginalism:
چنانچه اطلاعات در خصوص آخرین واحد مد نظر باشد مبحث نهایی گرایی مطرح است. مثلا ً هزینه نهایی یعنی هزینه آخرین واحد محصول تولید شده یا تولید نهایی یعنی میزان تولید آخرین واحد عامل تولید به کار گرفته شده.

۳- بازارهای کارآمد (Efficient Markets) :
بازارهایی که حاوی فرصت سود آوری هستند، بازارهای کارآمد نامیده می شوند.
یک فرصت سود آوری در بازار یک چیز معمول نیست ولی این به معنی عدم وجود چنین فرصتی نمی باشد. به وضوح زمان هایی وجود دارند که در یک بازار فرصت برای کسب سود وجود دارد. ولی این فرصت سود نصیب کسی می شود که زودتر به آنجا برسد یا زودتر خبردارشود (اطلاعات بهتری داشته باشد).

اقتصاد به دو حوزه مهم تقسیم میشود:

اقتصاد خرد Micro Economics
اقتصاد کلان Macro Economics

اقتصادخرد :
به بحث و بررسی پیرامون رفتار و نوع عملکرد یک واحد مصرف (خانوار) و یا یک واحد تولید (بنگاه) و یا گروهی از مصرف کنندگان و تولید کنندگان می پردازد.
بعنوان مثال یک بنگاه چه تولید کند ؟ چگونه تولید کند؟ چه قیمتی را درخواست نماید؟ یا یک خانوار چه کالایی بخرد؟ چه مقدار بخرد؟

اقتصاد کلان:
به بحث و بررسی پیرامون رفتار و نوع عملکرد کلیه مصرف کنندگان و یا کلیه تولیدکنندگان می پردازد مانند مفاهیم تولیدملی و مصرف ملی

نظریه و مدل (Theory and Model ) :
نظریه بیان رابطه بین دومتغیراست مانند مصرف تابعی از درآمد است.
مدل بیان ریاضی رابطه بین دو متغیراست مانند مدل زیر که در آن C معرف مصرف و y معرف درآمد است.

C=a+by

فرض ثابت بودن متغیرهای دیگر( Ceteris Paribus):
درجهان واقع بسیاری ازمتغیرها کم و بیش برهرپدیده اقتصادی مؤثرهستند که مطالعه اثرات کلیه این متغیرها در یک مدل غیرعملی یا بسیاردشواراست.
مثلاٌ در تابع واقعی، مصرف علاوه بر درآمد، تابع ثروت و مصرف دوره قبل و … می باشد در حالیکه به جهت سادگی، سایر متغیرها را ثابت فرض می کنیم. در تابع زیر y معرف درآمد و W بیانگر ثروت و Ct-1 معرف مصرف دوره قبل می باشد. Ct-1 + … ۳β + W 2β + y1C = α + β

چه کالایی تولیدشود؟
چون کالاهای مورد نیاز مصرف کننده نامحدود و منابع در اختیار وی (زمان ، شرایط جسمانی ، منابع آب و خاک و …) محدود می باشد لذا مصرف کننده مجبور به انتخاب است.
انتخاب یعنی گزینش از بین تمام گزینه ها به نحوی که به بهترین وجه خواسته های خود(غذا- پوشش- پناهگاه) را پاسخ گوید. راههای مختلفی برای تولید هرکدام ازکالاهای فوق وجود دارد که انتخاب هر راه به ترجیحات یا مطلوبیت ((utility مصرف کننده بستگی دارد.

توزیع کالاها :
اقتصاد عموماً دارای ۳حوزه اصلی می باشد:
حوزه تولید حوزه توزیع حوزه مصرف
توزیع یعنی نحوه تقسیم تولیدات در بین عوامل تولیدی که در تولید آن محصول ایفای نقش نموده اند.

کمیابی :
کمیابی یعنی ازهر چیز (کالا یا خدمت) به هر اندازه که بخواهیم موجود نمی باشد. به عبارت دیگر چون منابع و عوامل تولید کمیاب هستند لذا تولیدات و محصولات تولید شده هم کمیاب می باشند.
کمیابی مستلزم انتخاب و انتخاب مستلزم تحمل هزینه فرصت می باشد.

انواع کالاها :

کالای سرمایه ای : کالایی است که با مصرف کردن آن ازبین نمی رود و برای تولید کالاها و خدمات دیگردر یک دوره زمانی به کارگرفته می شود مانند چرخ خیاطی.
کالای مصرفی : کالایی است که با مصرف کردن آن ازبین می رود و در تولید کالاها و خدمات دیگر به کار گرفته نمی شود مانند پنیر.

تعریف سرمایه گذاری :
فرآیند استفاده از منابع تولیدی برای تولید یک سرمایه جدید را سرمایه گذاری گویند.
سرمایه گذاری عاقلانه : اگر فواید آینده سرمایه گذاری بیشتر از هزینه امروز سرمایه گذاری باشد آن سرمایه گذاری را عاقلانه گویند.
هزینه فرصت سرمایه گذاری : مقدارمصرفی است که امروز ازآن چشم پوشی می کنیم.

منحنی امکانات تولید : (PPC) production possibility curve
تعریف منحنی:
منحنی است که کلیه ترکیب های ممکن از دو کالا یا خدمت را که می توانند تولید شوند نشان می دهد مشروط برآن که از کلیه منابع تولیدی بصورت کارآمد استفاده شود.