بخشی از پاورپوینت معماری داخلی یک هنر و علم مشترک است که به طراحی و بهینه سازی فضاهای داخلی برای افراد و فعالیت های روزمره می پردازد. این حوزه عبارت است استفاده از عناصر طراحی مانند نورپردازی، رنگ آمیزی، مبلمان، سقف و کفپوش برای ایجاد فضاهای مطلوب و کارآمد. معماران داخلی بر روی ارتباط میان محیط و انسان تمرکز دارند تا محیط هایی را ایجاد کنند که علاوه بر زیبایی، راحتی و عملکرد مطلوب را نیز فراهم کنند.
طراحی داخلی (Interior Design)
هنر و صنعت طراحی داخلی به عنوان یک حرفه جهانی شناخته می‌شود. این هنر و صنعت به بهینه‌سازی فضاهای داخلی ساختمان‌ها به منظور پاسخگویی به نیازهای روزمره انسان‌ها، از جمله زندگی و کار، می‌پردازد. انسان‌ها اغلب اکثر اوقات خود را در فضاهای داخلی می‌گذرانند، که این فضاها نه تنها به عنوان مکانی برای سرپناه‌گیری عمل می‌کنند بلکه به مکان‌هایی تبدیل می‌شوند که به نیازها و فعالیت‌های روزمره افراد پاسخ می‌دهند. به‌علاوه، فضای داخلی یک ساختمان به طور چشم‌گیری به هویت و شخصیت آن ساختمان افزوده و از آن برجسته می‌کند. از این رو، هدف اصلی طراحی داخلی ارتقاء چگونگی عملکرد فیزیکی و روحی این فضاها با هدف آسان‌تر کردن زندگی در آنها است. بدون طراحی داخلی، فضاهای معماری نه تنها به تمامی معنا قابل استفاده نیستند، بلکه در صورت استفاده‌پذیری، عملکرد بهینه لازم را نخواهند داشت. تأثیرات طراحی داخلی بر زندگی افراد به وضوح قابل مشاهده است و این حوزه به هیچ وجه محدود به اقشار بالا یا خانه‌های شاهانه نیست.
طراحی داخلی قادر است به کل جامعه و حتی طبقات کم‌درآمد بهره‌وری و مفاهیم مثبتی ارائه دهد. در صورتی که اقتصادی معقول و قناعت را از اصول اولیه زندگی در جامعه در نظر بگیریم و تمایل به ایجاد شرایط راحت در فضاهای مسکونی کوچک مانند آپارتمان‌های 40 یا 60 متری داشته باشیم، طراحی داخلی به یک ضرورت ملموس تبدیل می‌شود. این هنر توانایی دارد به ما نشان دهد چگونه در این مکان‌های محدود، با استفاده از منابع محدود، زندگی کامل و خوشایندی را تجربه کنیم. زیرا طراحی داخلی به طور مستقیم با ویژگی‌های روحی و روانی ما در ارتباط است، لازم است تا در فرآیند طراحی، به ویژگی‌های رفتارهای انسانی در محیط‌های زندگی عمومی و شخصی با دقت توجه شود تا طرح‌هایی مناسب و انسان‌مدار ایجاد شود.
در فرآیند طراحی داخلی، طراح با دو عنصر اصلی سر و کار دارد: اولاً نیاز به استفاده‌ی عملی از فضا (کاربرد فضا) و دوماً ایجاد حس و تأثیر مدنظر بر روی افرادی که از این فضا استفاده می‌کنند. طراحی داخلی به شامل عناصر متعدد و مؤلفه‌های متنوعی از قبیل شکل، نور، رنگ، بافت، کف، سقف، دیوار، اجزای کاربردی و تزیینی، و مبلمان می‌شود. این عناصر به عنوان ابزارهای کلیدی در دسترس طراح قرار دارند و باید با همان هماهنگی و همسانی به کار روند تا یک طرح سازگار و جذاب به وجود آید. طراحی داخلی از زاویه‌های گوناگونی به مسائل عملی، ساختاری، و تکنیکی پرداخته و به علاوه، در طراحی تجسمی و جنبه‌های زیبایی‌شناسانه نیز توجه ویژه‌ای دارد. این همچنین نشان‌دهنده نقش وسطی طراحی داخلی بین معماری و طراحی است، که به همان اندازه که نیازمندی‌های عملی و فنی را مدیریت می‌کند، از طرف دیگر جلب توجه به زیبایی و اثرات تجسمی در فضا را نیز از دست نمی‌دهد.
طراحی داخلی به‌طور عام اغلب در دسته هنرهای تجسمی قرار دارد و برای دستیابی به موفقیت در این زمینه، نیاز به آشنایی نسبی با اصول و عناصر طراحی تجسمی و مبادی سواد بصری دارد. یک طراح داخلی مسئول طراحی، دکوراسیون، و عملکرد فضایی است، ایاً آن فضا تجاری باشد یا صنعتی و مسکونی. او نیاز دارد تا با معماران و مالکان فضا همکاری نزدیکی داشته باشد تا درباره ساختار فضا، نیازهای کاربران و استایل مناسب برای هر دو موارد تصمیم‌گیری کند. این حرفه ترکیبی از علوم مهندسی و هنر است و نیاز به داشتن ذهنی خلاق برای ترکیب این دو علم دارد.
علاوه بر شناخت رنگ‌ها، محصولات، مصالح، و مبلمان، یک طراح داخلی باید توانایی مذاکره با مشتریان را داشته باشد و بتواند درخواست‌ها و سفارشات را دریافت کرده و روش‌های اجرا و نگهداری عناصر فضایی را به مشتریان معرفی کند. همچنین باید بتواند ساختار فضا را تحلیل کند. این جنبه از دانش مورد نیاز برای یک طراح داخلی از یک دکوراتور را متمایز می‌کند. افراد موفق در این حرفه معتقدند که توانایی تعادل بخشیدن به عملکرد و زیبایی تعیین‌کننده موفقیت یک طراح داخلی است. با وجود پیچیدگی کار، آنهای که این توانایی را دارند، بسیار راضی و خشنود از حرفه خود هستند.
فضا ، عنصر اصلی طراحی داخلی
هدف اصلی در طراحی داخلی، بهبود عملکرد فیزیکی و روانی فضاهای داخلی با هدف تسهیل انجام فعالیت‌های روزمره و زندگی در آنها است. فضا، عنصر اساسی در طراحی داخلی به شمار می‌آید، به گونه‌ای که می‌توان تعبیر کرد که طراحی داخلی همچنین به بهبود فضاها می‌پردازد. این فرآیند از عنصر فضا آغاز می‌شود و در نهایت به ارتقاء کیفیت فضای طراحی شده منتهی می‌شود. ارزشیابی پروژه‌های طراحی داخلی نیز از جمله پارامترها و معیارهای مهمی است که در آنها کیفیت فضایی طراحی یکی از نقاط اساسی و ارزشمند در این فرآیند محسوب می‌شود.
فضای داخلی معماری
فضا، یک مفهوم ایجاد شده توسط انسان، در اصل وظیفه‌ای اساسی را از خود برعهده دارد و آن این است که انسان را در مقابل تاثیرات مختلف عوامل طبیعی محافظت دهد. به عبارت دیگر، فضا به عنوان یک قسمت محدود و مشخصی از محیط تعریف می‌شود که فضای داخلی را پدیدار می‌سازد. ورود به این فضاهای معماری، در ما احساساتی از محفوظ بودن، سرپناه یافتن و حصار زده شدن ایجاد می‌کند.
فضا به طور ذاتی شکل و شمایل خاصی ندارد، اما هنگامی که عناصر در این فضا قرار می‌گیرند، ارتباطات متعددی به وجود می‌آید؛ ارتباط‌هایی که هم بین فضا و عناصر درون آن و هم بین عناصر با یکدیگر ایجاد می‌کنند و نتیجه‌اش این است که فضا تشکیل و شکل می‌گیرد و ما قادر به درک آن می‌شویم. در واقعیت، فضا توسط عناصر مادی و ارتباطات متقابل آنها با ما و با یکدیگر تعریف می‌شود و معنا می‌یابد. حتی یک عنصر به تنهایی قادر است تا از طریق فرم، اندازه، و شکل خود یک فضا را شکل دهد و منطقه فضایی اطراف خود را نظم بدهد. در تعریف فضا، دو مفهوم اصلی به کار می‌روند: فضا به عنوان مفهوم اصلی و عناصر تعریف‌کننده یا محدود کننده آن.
محدود کننده فضا
در نگاهی به یک جعبه، اصول تعریف و شکل‌دهی فضا را می‌توان تجسم کرد. در این تصویر، فضای داخلی جعبه را به عنوان حجم داخلی خالی و دیواره‌های جعبه به عنوان عناصر محدودکننده آن تصور می‌کنیم. این فضا به‌طور مستقیم قابل لمس نیست، اما عناصر تعریف‌کننده و محدودکننده فضا قابل لمس و اندازه‌گیری هستند، و می‌توانند با یکدیگر ترکیب شده و به شکل‌دهی فضا بپردازند. فضا از طریق این عناصر قابل شناسایی است، و کیفیت و شخصیت فضا به تناسب عناصر موجود و نحوه ترکیب آنها تعیین می‌شود. فرم، کیفیت و نحوه تعامل عناصر تعریف‌کننده فضا را شکل‌دهی می‌کنند و به فضا ابعاد و مقیاس می‌بخشند. عناصر هندسی مانند نقاط، خطوط، سطوح و حجم‌ها، می‌توانند با ترکیب یکدیگر، فضا را معین و واضح نمایند.
در زمینه معماری، این عناصر به صورت ستون‌ها، کف‌ها، دیوارها و سقف‌ها تجسم می‌شوند. به عبارت دیگر، فضای داخلی معماری توسط محدوده‌ای تشکیل می‌شود که دارای عناصر افقی مانند کف و سقف و عناصر عمودی مانند ستون‌ها و دیوارها هستند. این عناصر با ترکیب و ادغام، فضای داخلی بنا را مشخص و معرفی می‌کنند و مرز بین فضای داخلی بنا و محیط خارجی آن را تعیین می‌کنند. چارلز مور، معمار معروف آمریکایی، این نکته را تأکید می‌کند که در ساخت یک اتاق با استفاده از کف، سقف و دیوارها، فضا به عنوان یک انتیتی جداگانه شناخته می‌شود و این فضا تأثیر بیشتری دارد تا عناصر فیزیکی آن. از این رو، طراحی داخلی در تعیین و سازمان‌دهی فضاهای داخلی ساختمان‌ها نقش اساسی ایفا می‌کند و می‌تواند به بهبود کارایی و زیبایی آنها کمک کند.
هفت اصل برای طراحی داخلی
به نظر می‌رسد که طراحی داخلی در ایران اغلب در چالش نوستالژی تاقچه‌ها، رف‌ها و ارسی‌های گذشته گیر کرده است، اما در عین حال از جلبه دکوراسیون و ابعاد دراماتیک و تزئینی فضاها کاسته شده است. با این حال، طراحی داخلی یک فرآیند است که باید همزمان اصول زیبایی‌شناختی و کارکردی را تعادل دهد. طراحی داخلی یک ساختمان داستانی است که شخصیت اصلی آن انسان است. در این داستان، حضور انسان در این فضا، شکل آن و ویژگی‌های فضایی که انسان در آن ساکن می‌شود، می‌تواند اصولی مهم را نمایان کند.
1- نور
نور عنصری است که با آن دیدن اشیا ممکن می شود. نور می تواند ریتم خلاقانه ای به یک فضای داخلی ببخشد. بدون نور، نه فرم را احساس می توان کرد، نه رنگ را و نه بافت را.
نورپردازی در یک فضای داخلی پیامدهای مهمی در بردارد. چه بسا نورپردازی مناسب یک فضا آن فضا را خوشامد و چشم نواز کند. نورپردازی در کنار ابعاد زیباشناختی، بعد عملکردی هم دارد. نور مناسب در طول شب در یک فضای داخلی می تواند حس محدود بودن یا ابهام و هراس را بر طرف کند. به کمک نورپردازی می توان یک فضای داخلی را به جزایر نورانی متنوعی تبدیل کرد. پس، از باب مثال، غذاخوری باید نور ملایم و گرمی داشته باشد یا بهترین نورها برای حمام، منابع نوری کم ولتاژ هستند.
2- فرم
فرم، توده فیزیکی یک شیء است که سه بعدی بوده و وزن دارد. فرم معمولاً به پوسته بیرونی بنا نسبت داده می شود، در حالی که فضای داخلی هم فرم خاص خود را تشکیل می دهد.
معمولاً فرم فضای داخلی تابعی از عوامل مختلف است. دسترسی ها و سیرکولاسیون مهمترین این عوامل هستند. هر چند نمود فرم بیشتر در پوسته بیرونی یک بنا است با این حال نمود بیرون و درون می تواند یک شکل نباشد.
3- فضا
فضا را محدوده در دسترس کاربران دانسته اند.
در طراحی داخلی معمولاً استفاده مؤثر از فضا و ارتباط آن با محیط، مهم است.
مسأله ای که در رابطه با فضا مطرح می شود، رعایت ابعاد انسانی در طراحی داخلی است. در طی سال های اخیر ارتباط بین ابعاد انسانی با فضاهای داخلی به یکی از فاکتورهای مهم طراحی بدل شده که از آن تحت عنوان ارگونومی یا کار پژوهی در دید کلی و اندام سنجی (Anthropometry) در دید جزئی، یاد می شود.
در طراحی داخلی می بایست رابطه درسـت انسان با فضا تعریـف شود و ابعاد بدن انسان ها برای سهولت دسترسی های فضایی مد نظر قرار گیرد.
4- بافت
بافـت مشخصـه ای از یک شیء اسـت که با لمس کـردن یا دیدن به چشـم می آید. بافت می تواند نرم یا خشن، کشیده یا برجسته، زبر یا مخملین و یا ابریشمی باشد.
در طراحی داخلی پوسته ها و سطوح فضایی معمولاً بسته به عملکرد هر فضا تغییر می کند. چه بسا طراحی داخلی یک خانه نیازمند سطوحی نرم و منعطف باشد، اما فضای داخلی یک سینما چنین سطوحی را برنتابد.
5- شکل
شکل، خط بیرونی یک شیء را تشکیل می دهد. در معماری معمولاً شکل و فرم را با هم اشتباه می گیرند.
شکل یا صورت معادله کلمه Shape فرنگی است؛ در حالی که فرم املای فارسی همان Form است.
معمولاً شکل ها یا طبیعی هستند یا غیـرقابل مشاهـده یا هندسی. در ترکیب بندی یک فضا شکل اشیـا عامل تعیین کننده ای است. طراحان داخلی به کمک این عامل می توانند ترکیبات بصری گوناگونی پدید آورند.
6- رنگ
در تعریف رنگ آن را خاصیت بصری فرم دانسته اند. در حقیقت عنصر فرم از طریق رنگ معنا می یابد.
رنگ در طراحی داخلی احساس آدمی را تحت تأثیر قرار داده و روی فرم تأکید می کند، ضمن آنکه رنگ، حس مقیاس را هم موجب می شود. کاربرد رنگ هم، از یک فضای داخلی به فضای دیگر فرق می کند و در کاربرد رنگ، توجه به خصلت های روانی آدمیان ضرورت تام دارد.
7- حجم
حجم عنصر مهم طراحی داخلی است.
در معماری سنتی ایران، شاهد فضاهای پر و خالی احجام معماری هستیم. مقرنس ها و گوشواره ها خود بخشی از احجام خالی هستند. در این معماری مسایل حجمی اهمیت زیادی دارد.
ما فضای داخلی را به واسطه لایه بیرونی بنا درک می کنیم. این لایه بیرونی در حقیقت همان حجم کلی بناست.
در معماری مدرن، معمار به انتزاع و جدایی پوسته یا حجم بنا از درون آن می اندیشد و این جاست که دیوارها و سقف ها، فضایی تاکیدی ایجاد می کنند و خود را از قید و بندهای فضای داخل رها می کنند. این جا طراحی داخلی به مثابه یک سامان یا روش معمارانه مطرح می شود.
فهرست مطالب
طراحی داخلی چیست؟
فضا ، عنصر اصلی طراحی داخلی
هفت اصل برای طراحی داخلی
طراحی داخلی چیست؟